Rosyjski przemysł zbrojeniowy przeżywa prawdziwy rozkwit. Wzrost liczby konfliktów na świecie sprawia, że zapotrzebowanie na broń rośnie. W 2023 roku firmy zajmujące się obronnością odnotowały znaczący wzrost sprzedaży, o czym świadczy coroczny raport „Top 100” przygotowany przez Sztokholmski Międzynarodowy Instytut Badań nad Pokojem. Jak przyznaje rząd rosyjski, wydatki na wojsko, które prowadzi obecnie wojnę, są absolutnym priorytetem, a fundusze przeznaczane na ten cel przewyższają łącznie nakłady na edukację, ochronę zdrowia i politykę społeczną.
Wzrost sprzedaży broni w Rosji
Sprzedaż broni wśród czołowych globalnych firm zbrojeniowych wzrosła o 4,2 proc., osiągając 632 miliardy dolarów (597 miliardów euro) w 2023 roku. Kiedy przyjrzymy się udziałowi Rosji w tym miliardowym rynku, w oczy rzuca się, że w kraju tym nastąpił największy wzrost dostaw uzbrojenia na świecie – o oszałamiające 40%. To jednak jedynie jawne dane; większa część informacji odnośnie produkcji uzbrojenia nie została jeszcze udostępniona publicznie. Eksperci podkreślają, że ogromny wzrost sprzedaży broni rosyjskich przedsiębiorstw wynika z intensyfikacji produkcji różnorodnych systemów: obrony powietrznej, rakiet, samolotów bojowych oraz dronów, a także sprzętu dla sił lądowych.
Wymogi rosyjskiego przemysłu obronnego
W obliczu niespełnionych oczekiwań dotyczących szybkiego zwycięstwa na Ukrainie, przemysł obronny w Rosji zmuszony jest nieustannie zapewniać dostawy, aby wspierać trwającą od niemal trzech lat strategię destrukcji wprowadzoną przez Kreml. Niestety, znaczna część pomocy wojskowej jest natychmiast skasowywana w trakcie walk.
Europejskie firmy zbrojeniowe
Wyróżnione w zestawieniu „Sipri Top 100” są również cztery niemieckie firmy, które w 2023 roku zwiększyły sprzedaż uzbrojenia do 10 miliardów euro, co stanowi wzrost o 7,5 proc. w porównaniu z rokiem poprzednim. Największy rozwój zanotowała firma Diehl (83. miejsce, +30 proc.), podczas gdy Rheinmetall, największy niemiecki koncern zbrojeniowy, zajął 26. pozycję, zwiększając sprzedaż do 5,2 miliarda euro. Wzrost ten związany jest z rosnącym zapotrzebowaniem na amunicję i czołgi, co jest efektem konfliktu na Ukrainie.
Amerykańscy giganci zbrojeniowi
Z kolei 41 firm z USA, znajdujących się w zestawieniu Sipri, zwiększyło sprzedaż uzbrojenia o 2,5 proc., osiągając wartość 299 miliardów euro, co stanowi 31 proc. całej sprzedaży w pierwszej setce. Niemniej jednak, dwa największe przedsiębiorstwa obronne na świecie – Lockheed Martin i RTX – odnotowały spadek sprzedaży odpowiednio o 1,6 proc. i 1,3 proc. Mimo wysokiego popytu nie były w stanie znacząco zwiększyć swoich mocy produkcyjnych z powodu problemów w łańcuchu dostaw.
Ogólne wyzwania branży obronnej
Trudności te mają zasięg globalny i dotyczą wielu dużych firm branży obronnej, które zajmują się produkcją skomplikowanych systemów uzbrojenia. W 2023 roku na ciągłe zakłócenia w łańcuchu dostaw narzekało wiele z nich, co wiązało się z coraz wyższymi kosztami produkcji. Wzrost popytu często skutkował jedynie zwiększeniem liczby zamówień, nie przekładając się na znaczący wzrost sprzedaży.
Rosyjski budżet obronny
Wprowadzona przez Władimira Putina ustawa budżetowa przewiduje wzrost wydatków na wojsko o 25 proc. w najbliższych latach. Największe nakłady w kategorii „Obrona narodowa” mają przypaść na rok 2025, a następnie sukcesywnie maleć. Planowane wydatki związane z „specjalną operacją wojskową”, jak Kreml określa wojnę na Ukrainie, oraz inne służby mundurowe, stanowią jedną trzecią całego budżetu państwowego. Warto podkreślić, że te wydatki są niejawne i nie podlegają publicznej kontroli.
Według portalu Meduza, wydatki na obronę w 2025 roku mają wynieść około 13,5 bln rubli (około 125 miliardów USD), co odpowiada 6,3 proc. rosyjskiego PKB. Tak więc, rosyjski rząd wyraźnie stawia na zbrojenia, co może niepokoić nie tylko sąsiadów, ale i cały świat.
