Fragmenty rakiety Falcon 9, należącej do firmy SpaceX Elona Muska, spadły ostatnio w okolicach Poznania oraz w województwie pomorskim. Część tych szczątków trafiła na prywatne posesje, a ich właściciele już rozważają ubieganie się o odszkodowanie. Okazuje się, że istnieją dwie drogi, które umożliwiają uzyskanie rekompensaty za zniszczenia spowodowane przez obiekty kosmiczne.
KOSMICZNE SZCZĄTKI NAD POLSKĄ
W miejscowościach takich jak Komorniki, Wiry, Śliwno w województwie wielkopolskim oraz Czersk w pomorskim odnaleziono fragmenty tajemniczego obiektu. Wskazuje się, że są to resztki rakiety Falcon 9, która została wystrzelona 1 lutego z bazy lotniczej Vandenberg w Kalifornii w ramach misji SpaceX Starlink Group 11-4. Na teren firmy Elektro Hurt w Komornikach spadła jedna z części rakiety.
Dyrektor firmy, Adam Borucki, relacjonuje: – Siła uderzenia była ogromna. Na szczęście zdarzenie miało miejsce w nocy, gdy na terenie zakładu nie było pracowników. Straty w obecnej chwili nie zostały oszacowane, ale są mniejsze, niż mogłyby być. Gdyby fragment trafił na dach, skutki mogłyby być znacznie poważniejsze. To pierwszy taki przypadek w Polsce, kiedy obiekt z kosmosu spadł na teren prywatny. Mamy nadzieję, że Elon Musk zrekompensuje nam to w jakiś sposób, może dostaniemy kilka Tesli z napisem Elektro Hurt – żartuje.
ODSZKODOWANIA ZA KOSMICZNE ŚMIECI
Eksperci przewidują, że przypadki „kosmicznych śmieci” będą zdarzać się coraz częściej. Regulacje prawne jasno określają, w jaki sposób właściciele nieruchomości mogą domagać się odszkodowania w sytuacji, gdy na ich grunt spadnie rakieta.
Agnieszka Gapys, ekspertka w dziedzinie prawa międzynarodowego, wyjaśnia: – Zgodnie z międzynarodowymi regulacjami, odpowiedzialność za wszelkie szkody wyrządzone przez obiekty kosmiczne spoczywa na państwie, które tę rakietę wyniosło w kosmos. Mowa tu o Konwencji o międzynarodowej odpowiedzialności za szkody wyrządzone przez obiekty kosmiczne z 1972 roku. Artykuł 10 tej konwencji stanowi, że roszczenie o odszkodowanie należy zgłosić państwu wypuszczającemu w ciągu roku od momentu powstania szkody.
MOŻLIWOŚCI ODSZKODOWANIA DLA WŁAŚCICIELI NIERUCHOMOŚCI
Co mogą zrobić właściciele nieruchomości, na które spadł fragment rakiety? Bartosz Malinowski, radca prawny Centrum Badań Kosmicznych Polskiej Akademii Nauk, informuje, że mogą ubiegać się o odszkodowanie. W zależności od sytuacji, roszczenie można skierować do odpowiednich organów w USA lub do rządu polskiego, który mógłby przedstawić sprawę władzom amerykańskim. – Ostateczna decyzja zależy jednak od kontekstu politycznego – podkreśla ekspert.
Pytanie, jakie stawia sobie wielu, brzmi: na jaką rekompensatę mogą liczyć poszkodowani? Malinowski zauważa, że wysokość odszkodowania będzie zróżnicowana i zależna od przepisów prawa stanowego w USA oraz od treści Konwencji o odpowiedzialności z 1972 r., która sugeruje, że wypłacone odszkodowanie powinno odpowiadać wartości odtworzeniowej zniszczonego mienia. Reasumując, poszkodowani mogą liczyć na różne formy zadośćuczynienia, jednak droga do ich uzyskania może być skomplikowana i pełna niepewności.
