„`html
Oryszew-Osada
Oryszew-Osada to wieś w województwie mazowieckim, w powiecie żyrardowskim, w gminie Wiskitki. Leży nad rzeką Pisią Gągoliną. W latach 1975–1998 administracyjnie należała do województwa skierniewickiego. Historia Oryszewa sięga czasów, gdy wieś wchodziła w skład królewszczyzny.
Historia
Wieś Oryszew była jedną z starszych osad Mazowsza. W 1451 roku książę mazowiecki Władysław I nadał Ziemię Sochaczewską, w skład której wchodziły Oryszew i inne wsie, swojej żonie Annie oleśnickiej. Po jej śmierci, w 1482 roku, majątek przeszedł w inne ręce.
Mikołaj Wolski
- W 1518 roku Mikołaj Wolski uzyskał dzierżawę Oryszewa.
- W kolejnych latach potwierdzano jego prawa do majątku poprzez różne akty prawne.
Stanisław Wolski
W 1564 roku wsie Oryszew i Miedniewice były dzierżawione przez Stanisława Wolskiego, kasztelana sandomierskiego, który zmienił status tych dóbr z królewskich na prywatne.
Zygmunt Grudziński
W 1602 roku właścicielem Oryszewa został Zygmunt Grudziński. W 1661 roku majątek przeszedł na Mikołaja Wiktoryna Grudzińskiego, który zmarł w 1704 roku, a jego majątek odziedziczyła żona Lukrecja.
Cukrownia
W 1849 roku w Oryszewie zbudowano cukrownię, która była jedną z głównych atrakcji miejscowości, zatrudniając kilkaset osób. Likwidacja cukrowni miała miejsce w 1901 roku.
Klasztor Sióstr Szarytek
W 1911 roku dzięki inicjatywie księdza Ignacego Kłopotowskiego w Oryszewie powstał klasztor sióstr szarytek oraz dom opieki dla dzieci. Siostry zajmowały się opieką nad sierotami, a placówka zyskała na znaczeniu w regionie.
Dom Pracy Przymusowej
W 1927 roku w Oryszewie utworzono dom pracy przymusowej dla osób żyjących z żebractwa, a później również ośrodek wychowawczy dla młodzieży.
II wojna światowa
W czasie II wojny światowej miały miejsce tragiczne wydarzenia, w tym eksterminacja ludności żydowskiej.
Monar – Markot
W 1993 roku na terenie byłego domu poprawczego powstał ośrodek Monaru dla młodzieży z rodzin patologicznych. W 1996 roku zorganizowano Dom Spokojnej Starości „Monar – Markot”.
Zabytki
W Oryszewie znajdują się następujące zabytki:
- Pozostałości zespołu klasztornego z początku XX wieku.
- Zagroda młynarska z lat 20. XX wieku.
- Pozostałości zespołu dworskiego i osady tkackiej z początku XX wieku.
Ludzie związani z Oryszewem
- Błogosławiony ksiądz Ignacy Kłopotowski.
- Błogosławiony ksiądz Michał Oziębłowski.
- Sługa Boży Władysław Korniłowicz.
- Papież Pius XI Achilles Ratti.
- Mikołaj Wiktoryn Grudziński.
„`
