Patison
Patison (Cucurbita pepo var. patisoniana) to odmiana dyni zwyczajnej z rodziny dyniowatych. Jest rośliną jednoroczną, pochodzącą z Ameryki Północnej, która dotarła do Europy dzięki Hiszpanom.
Morfologia
Roślina ma krzaczasty pokrój, a jej owoce występują w różnych kolorach: białym, zielonkawym, zielonym, a także granatowo-fioletowym czy prawie czarnym. Owoce są pofałdowane na brzegach i mają średnicę od 10 do ponad 20 cm. Są jadalne.
Zmienność
Wyróżnia się kilka odmian uprawnych patisonów, w tym:
- ’Disco’
- ’Gagat’
- ’Polo F1 Eden’
- ’KELMO’
Zastosowanie
- Roślina uprawna: Patison był uprawiany przez Indian z Jukatanu oraz Azteków. Obecnie jest popularny w zachodniej i południowej Europie, a także w Polsce. Roślina jest łatwa w uprawie, odporna na choroby i szkodniki. Owoce zbiera się po około 5 tygodniach od wysiewu, a owocowanie trwa aż do pierwszych przymrozków.
- Sztuka kulinarna: Patisony są lekkostrawne i dietetyczne, zawierają witaminę C, B1, B2, PP oraz składniki mineralne, takie jak wapń, fosfor, żelazo i magnez. Młode owoce mają delikatną skórkę, która nie wymaga obierania, podczas gdy starsze należy obrać. Mogą być dodawane do gulaszy, smażone, faszerowane lub konserwowane. Młode patisony o długości 4-6 cm nadają się do surówek z sokiem cytrynowym, oliwą i czosnkiem.
- Rośliny ozdobne: Niektóre odmiany patisonów, szczególnie te o atrakcyjnych owocach, są uprawiane jako rośliny ozdobne.
Bibliografia
- Gapiński M. (red.), Warzywa mało znane i zapomniane, PWRiL, Poznań 1993.
- Szweykowscy A. i J. (red.), Słownik botaniczny, Wiedza Powszechna, Warszawa 1993.
- Anna Czerni, Warzywa rzadko spotykane, Wydawnictwo „Watra”, Warszawa 1986.
