Kultura zarubiniecka

Kultura zarubiniecka

Kultura zarubiniecka to archeologiczna tradycja związana z okresem lateńskim oraz wpływami rzymskimi, której nazwa pochodzi od miejscowości Zarubińce na Ukrainie. Uformowała się w III wieku p.n.e. i rozwijała głównie na obszarze północnej Ukrainy oraz Białorusi.

Geneza

Początkowo sądzono, że kultura zarubiniecka wywodzi się z kultury miłogradzkiej, jednak współczesne badania wskazują na brak bezpośredniej kontynuacji z tą jednostką. Kultura zarubiniecka charakteryzowała się silnymi związkami z kulturami obszaru bałtyjskiego.

Chronologia i zasięg występowania

Kultura zarubiniecka istniała do końca II wieku n.e., a być może nawet do III wieku n.e. Jej obszar zajmował tereny od środkowego Bugu i Prypeci po ujście Berezyny do Dniepru. Wyróżnia się trzy grupy terytorialne:

• Grupa Liuteż – nad środkowym Dnieprem
• Grupa Poczep – nad górną i środkową Desną
• Grupa Kartamyszewo 2 – nad rzekami Worsklą, Dońcem i Orłem

Gospodarka

Gospodarka kultury zarubinieckiej opierała się na leśnictwie. Uprawiano proso, pszenicę oraz len. Hodowla zwierząt, głównie bydła i koni, miała duże znaczenie. Zbieractwo i łowiectwo również odgrywały rolę w codziennym życiu.

Osadnictwo i budownictwo

Kultura ta charakteryzowała się osadnictwem otwartym oraz umocnionym. Typowe obiekty mieszkalne to półziemianki, częściowo zagłębione w ziemię, z dachami opartymi na słupach. Osady często lokalizowane były w trudno dostępnych miejscach, co mogło świadczyć o ich obronnym charakterze.

Obrządek pogrzebowy

Obrzęd pogrzebowy w kulturze zarubinieckiej miał charakter ciałopalny. Zmarłych palono na stosach, a ich szczątki chowano do urn lub jam. Cechą charakterystyczną była praktyka wkładania przedmiotów do grobu po kremacji, co odróżniało tę kulturę od sąsiednich tradycji.

Inwentarz

Ceramika kultury zarubinieckiej miała archaiczny charakter, a wytwory brązowe często cechowały się stylem zarubinieckim, np. zapinki z trójkątnym kabłąkiem. W obiegu znajdowały się także wyroby importowane, takie jak amfory czy paciorki.

Zanik

Kultura zarubiniecka zaczęła zanikać pod wpływem najazdów plemion sarmackich. Utrzymała się co najmniej do końca II wieku n.e., a jej wpływy mogą być związane z powstaniem kultury kijowskiej, utożsamianej ze Słowianami.