Trąbka hiszpańska
Trąbka hiszpańska, znana również jako trąbka horyzontalna lub szamada, to językowy głos w organach piszczałkowych o charakterystycznym, mocnym brzmieniu, które przypomina ryk. Dzięki swojej doniosłości jest doskonale słyszalna nawet podczas gry na pełnych organach. Najczęściej spotykana jest w dużych organach, które posiadają co najmniej kilkadziesiąt głosów i kilka manuałów.
Charakterystyka
Rezonatory trąbki hiszpańskiej są umieszczane horyzontalnie w prospekcie organowym, co pozwala na lepszą projekcję dźwięku w kierunku słuchaczy. Zazwyczaj występuje w tonacji 8 lub 4-stopowej, a rzadziej 16-stopowej. W organach z elektryczną trakturą rejestrów, możliwe jest łączenie jej z innymi manuałami lub pedałami.
Pochodzenie
Trąbka hiszpańska wywodzi się z Hiszpanii, gdzie używana była w epoce baroku do gry muzyki batalistycznej. Nazwa „szamada” odnosi się do trąbek używanych w czasie wojen, których dźwięk rozbrzmiewał na polu bitwy.
Występowanie w Polsce
W Polsce trąbka hiszpańska jest rzadko spotykana, głównie w organach mniejszych oraz tych z ograniczoną liczbą głosów. Najstarszym przykładem w Polsce jest trąbka hiszpańska w organach Daniela Nitrowskiego w archikatedrze we Fromborku, a następnie szamada w organach Biernackiego w archikatedrze częstochowskiej. Poniżej przedstawiono budynki w Polsce, w których znajdują się organy z trąbką hiszpańską:
- Archikatedra we Fromborku
- Archikatedra w Częstochowie
