Dzisiaj jest 15 stycznia 2025 r.
Chcę dodać własny artykuł

Zeolity

Zeolity

Zeolity to grupa minerałów glinokrzemianowych, uwodnionych, charakteryzujących się różnorodnym składem chemicznym i właściwościami. Grupę tę w 1756 roku zdefiniował szwedzki mineralog Axel Frederik Cronstedt. Nazwa „zeolit” pochodzi z greckich słów oznaczających „wrzące kamienie”, co odnosi się do ich zdolności do uwalniania wody pod wpływem ciepła.

Zeolity zawierają kationy, takie jak Na, Ca, Ba, Sr, K, oraz wodę w swojej strukturze. Istnieje około 50 różnych minerałów w tej grupie, z czego 15 występuje powszechnie. Do najważniejszych zeolitów należą:

  • mezolit
  • thomsonit
  • gonnardyt
  • epistilbit
  • ferrieryt
  • laumontyt
  • analcym

Morfologia i klasyfikacja

Zeolity dzielą się na kilka grup morfologicznych:

  • włókniste: natrolit, mezolit, skolecyt
  • płytkowe: heulandyt, klinoptilolit, stilbit
  • kostkowe: gismondyt, phillipsyt, yugawaralit

Właściwości

Zeolity mają następujące właściwości:

  • Wzór chemiczny: ABxO2x · nH2O
  • Układ krystalograficzny: krystalizują w różnych układach
  • Twardość: od 3 do 5,5 w skali Mohsa
  • Gęstość: od 2,1 do 2,3 g/cm3
  • Rysa: biała
  • Barwa: najczęściej białe, szare, żółtawe
  • Łupliwość: zmienna, od niewyraźnej do doskonałej

Zeolity łatwo rozpuszczają się w kwasie solnym i oddają wodę podczas ogrzewania do około 400 °C. Te właściwości umożliwiają ich zastosowanie w różnych dziedzinach, w tym w uzdatnianiu wody i jako materiały filtracyjne.

Występowanie

Zeolity występują w pustkach i szczelinach skał magmowych, głównie w zasadowych wulkanitach oraz w geodach i granitach.

Zastosowanie

Zeolity mają szerokie zastosowanie, w tym:

  • uzdatnianie wody
  • oczyszczanie gazów i ścieków
  • przemysł chemiczny (np. w produkcji nawozów)
  • przemysł spożywczy (dodatek do paszy)
  • produkcja cementu i kruszyw

Przypisy

Bibliografia

  • Encyklopedia popularna PWN, Wydawnictwo Naukowe PWN, 1993
  • Encyklopedia Techniki/Materiałoznawstwo, Wydawnictwa Naukowo-techniczne, 1969