„`html
Arthur Wellesley, 1. książę Wellington
Arthur Wellesley, urodzony 30 kwietnia 1769 roku w Dublinie, zmarł 14 września 1852 roku w Walmer Castle. Był brytyjskim arystokratą, wojskowym i politykiem, który zdobył sławę jako dowódca w czasie wojen napoleońskich, szczególnie jako zwycięzca bitwy pod Waterloo w 1815 roku.
Wczesne życie i kariera wojskowa
Pochodził ze zubożałej anglo-irlandzkiej rodziny szlacheckiej. W latach 1781–1785 uczył się w Eton, a następnie w francuskiej akademii wojskowej w Angers. W 1787 roku rozpoczął służbę wojskową, osiągając stopień pułkownika w 1796 roku. Po jego doświadczeniach w Indiach, gdzie był gubernatorem Majsuru, zyskał uznanie za swoje umiejętności dowódcze.
Wojny napoleońskie
Wellington był kluczowym dowódcą w czasie wojny na Półwyspie Iberyjskim, gdzie odniósł wiele zwycięstw. Po klęsce Napoleona w 1815 roku, stał się bohaterem narodowym Wielkiej Brytanii i otrzymał tytuł księcia Wellington.
Bitwa pod Waterloo
W dniu 18 czerwca 1815 roku stoczył decydującą bitwę pod Waterloo przeciwko Napoleonowi. Bitwa ta zakończyła się zwycięstwem Wellingtona, co przyczyniło się do ostatecznej klęski Napoleona.
Kariera polityczna
Po wojnie Wellington zajął się polityką, zostając premierem Wielkiej Brytanii w latach 1828–1830. Jego kadencja była naznaczona kontrowersjami, w tym pojedynkiem z lordem Winchilsea. Jako premier wprowadził ustawę o równouprawnieniu katolików, co przyczyniło się do jego popularności.
Dziedzictwo
Wellington jest pamiętany jako jeden z najwybitniejszych dowódców wojskowych w historii Wielkiej Brytanii. Jego imię nosi stolica Nowej Zelandii, Wellington, a także wiele miejsc i instytucji w różnych krajach. Zmarł w 1852 roku, a jego ciało zostało pochowane w katedrze św. Pawła w Londynie.
Tytuły i odznaczenia
- Baron Douro of Wellington (od 1809 r.)
- Wicehrabia Wellington of Talavera (od 1809 r.)
- Hrabią Wellington (od 1812 r.)
- Markiz Wellington (od 1812 r.)
- Książę Wellington (od 1814 r.)
- Kawaler Orderu Łaźni (od 1804 r.)
- Członek Tajnej Rady (od 1807 r.)
Wellington był także odznaczany licznymi orderami i godnościami zagranicznymi.
„`
