Walka klas – definicja i geneza
Walka klas to pojęcie stworzone przez François Guizota, a zaadaptowane przez Karola Marksa, odnoszące się do konfliktów w społeczeństwie podzielonym na różne klasy społeczne. Marks twierdził, że historia opiera się na przeciwieństwie klas uciskających i uciskanych, co ilustruje jego praca na temat wydarzeń we Francji po Wiośnie Ludów.
Przemiany w społeczeństwie industrialnym
Rewolucja przemysłowa przyczyniła się do powstania klasy robotniczej, która, według Marksa, stała się towarem w rękach burżuazji. Robotnicy, pozbawieni samodzielności, zaczęli dostrzegać swoje odrębne położenie społeczne, mimo że konkurencja między nimi osłabiała ich świadomość klasową. Burżuazja, z kolei, zmagała się z wewnętrznymi konfliktami, często wykorzystując robotników do swoich celów.
Rewolucja i zakończenie walki klas
Marksistowska wizja walki klas zakłada, że zakończy się ona rewolucją proletariacką, mającą na celu przejęcie środków produkcji. Stalin, w przeciwieństwie do Trockiego, uważał, że walka klas nie ustaje po rewolucji, lecz przybiera inne formy, co stało się uzasadnieniem dla stosowania terroru w ZSRR. Różnice w interpretacji końca walki klas były przyczyną konfliktów między Stalinem a Trockim.
Współczesne konflikty klasowe
W dzisiejszych czasach pojęcie walki klas jest używane nie tylko w kontekście marksizmu, ale także przez ruchy feministyczne oraz organizacje ekologiczne. Krytycy teorii walki klas sugerują, że nie oddaje ona złożoności współczesnych relacji społecznych. Na przykład, zjawisko wykupu „prawa do zanieczyszczania” przez bogate państwa od biedniejszych krajów wskazuje na międzynarodowy wymiar walki klas.
Pierre Bourdieu analizował analogie między walką klas a opresją kobiet, twierdząc, że współczesna walka klas jest bardziej symboliczna niż ekonomiczna. W przeciwieństwie do tego, niektóre organizacje marksistowskie wskazują na kontynuację tradycyjnego konfliktu między pracownikami a kapitałem, zwracając uwagę na trudne warunki pracy, które wciąż występują w wielu regionach świata.
Cytaty kluczowe
- „Historia wszelkiego społeczeństwa dotychczasowego jest historią walk klasowych.” – Karol Marks
- „Jedynie proletariat jest klasą rzeczywiście rewolucyjną.” – Karol Marks i Fryderyk Engels
