Pełnik europejski (Trollius europaeus)
Pełnik europejski to gatunek rośliny z rodziny jaskrowatych, występujący w większości Europy, z wyjątkiem południowo-zachodnich krańców. W Polsce rośnie w rozproszeniu, a jego inne nazwy to róża górska, górska różyczka oraz róża kłodzka, będąca symbolem ziemi kłodzkiej.
Morfologia
- Łodyga: Wysokość 10–50 cm, wzniesiona, lekko łukowato wygięta.
- Liście: Dłoniasto podzielone, z 3–5 blaszkami, osadzone naprzemianlegle. Dolne liście mają długie ogonki, środkowe krótsze, a najwyższe są siedzące.
- Kwiaty: 2–3 duże kwiaty na łodydze, średnica 2,5–5 cm. Okwiat nie jest zróżnicowany, listki spiralnie osadzone, zewnętrzne barwne, wewnętrzne węższe z nektarem.
- Owoce: Wielomieszek, każdy z mieszka ma stwardniały kolec.
Biologia i ekologia
Pełnik europejski jest byliną, kwitnącą od maja do czerwca. Kwiaty zapylane są przez chrząszcze, błonkówki i muchówki. Płatki kwiatów stulają się w czasie deszczu, chroniąc organy rozrodcze. Nasiona dojrzewają pod koniec sierpnia, a roślina jest hemikryptofitem.
Preferuje siedliska takie jak łąki bagienne, torfowiska oraz brzegi potoków, osiągając wysokości do 3000 m n.p.m. w górach Europy. W Polsce nie zbadano dokładnie jego zasięgu pionowego.
Zagrożenia i ochrona
Pełnik europejski jest objęty ścisłą ochroną gatunkową i umieszczony na polskiej czerwonej liście w kategorii „narażony” (VU). Jego liczebność zmniejszyła się w wyniku masowego wykopywania do przydomowych ogródków oraz zrywania na bukiety.
Podsumowanie
Pełnik europejski to trująca, ozdobna bylina, charakteryzująca się pięknymi, kulistymi kwiatami. Ze względu na zagrożenia, jakie napotyka, wymaga ochrony i zachowania w naturalnym środowisku.
