Białoruska Republika Ludowa
Białoruska Republika Ludowa (BRL) została ogłoszona 9 marca 1918 roku w Mińsku przez Komitet Wykonawczy Rady I Zjazdu Wszechbiałoruskiego, w czasie gdy centralna część Białorusi była okupowana przez wojska niemieckie. Jej niepodległość proklamowano 25 marca 1918 roku. Mimo to, BRL nie zdołała się ugruntować jako uznawane państwo, co spowodowało, że niektórzy krytycy określali ją mianem „papierowej republiki”.
Uznanie międzynarodowe
Białoruska Republika Ludowa nie uzyskała powszechnego uznania międzynarodowego ani de iure, ani de facto. W sierpniu 1920 roku, misja BRL w Rydze próbowała uczestniczyć w konferencji państw bałtyckich, lecz spotkała się z odmową ze strony Finlandii i Litwy. Niemieckie władze wojskowe zezwoliły na działalność Ludowego Sekretariatu Białorusi, co traktowano jako reprezentację narodową.
Kwestia terytoriów i granic
BRL nie miała ustalonych granic z powodu braku efektywnego kontrolowania terytorium oraz międzynarodowego uznania. Przedstawiciele BRL prowadzili rokowania z Ukrainą i Łotwą, jednak nie przyniosły one oczekiwanych rezultatów. W 1918 roku BRL rościła sobie prawa do terenów zamieszkanych przez Białorusinów, obejmujących m.in. Mińszczyznę i Wileńszczyznę.
Geneza i działalność
W październiku 1917 roku białoruskie partie polityczne utworzyły Wielką Radę Białoruską. Po proklamacji niepodległości, BRL dążyła do uznania międzynarodowego, co częściowo udało się osiągnąć w 1918 roku poprzez nawiązanie stosunków z Ukraińską Republiką Ludową. Rząd BRL w Mińsku został częściowo uznany przez Niemców, którzy przekazali mu część funkcji rządowych.
Powstanie Białoruskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej
Na początku 1919 roku, w wyniku rosnących wpływów bolszewików, ogłoszono powstanie Białoruskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej. Tego samego roku na części terytorium byłej BRL powołano Litewsko-Białoruską Republikę Rad.
Oddziały zbrojne
W 1919 roku, dzięki wsparciu niemieckich władz, utworzono 1 Białoruski Pułk Piechoty, który liczył około 800 żołnierzy. Pułk działał do czerwca 1919 roku.
Stosunki z Polską
W czasie wojny polsko-bolszewickiej, polskie formacje zajęły dużą część terytorium BRL. W 1919 roku premier BRL, Anton Łuckiewicz, negocjował z Polską na temat ewentualnej federacji, jednak spotkał się z oporem ze strony Rady BRL, co doprowadziło do jego ustąpienia.
Kontynuacja działalności na emigracji
Po podziale terytoriów, Rada BRL kontynuowała działalność na uchodźstwie, przenosząc się do Kowna, a następnie do Pragi i Ameryki Północnej po II wojnie światowej.
Bibliografia
- Łatyszonek O., Mironowicz E., Historia Białorusi od połowy XVIII do końca XX wieku, Białystok [2002?].
- Encyklopedia historii Białorusi w 6 tomach, red. M. W. Bicz i in., Mińsk 1993-1997.
