Przyszłoroczne wybory prezydenckie nie są zagrożone – takie stanowisko wyraził we wtorek Paweł Gieras, członek Państwowej Komisji Wyborczej. Podkreślił jednak, że komplikacje mogą wystąpić w sytuacji, gdy odwołania od uchwał Komisji będą rozstrzygane w „niewłaściwej” izbie Sądu Najwyższego.
OPÓŹNIENIA W PRACACH PKW
W poniedziałek PKW odroczyła obrady dotyczące oceny sprawozdania wyborczego PiS, wskazując na potrzebę „systemowego uregulowania” statusu prawnego Izby Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych oraz jej sędziów. W ubiegłym tygodniu ta izba uznała skargę PiS na wcześniejsze odrzucenie sprawozdania przez PKW z wyborów parlamentarnych 2023 roku.
Zgodnie z Kodeksem wyborczym, postanowienie SN zobowiązuje PKW do przyjęcia sprawozdania. Niestety, status Izby, która wydała tę decyzję, jest kwestionowany przez część rządzących oraz niektórych członków PKW.
FINANSOWANIE PARTII W ŚWIETLE SPORÓW PRAWNYCH
Podczas rozmowy na antenie TVN24 Gieras został zapytany, czy dotacje i subwencje dla PiS powinny być wypłacane przez Ministerstwo Finansów, czy może lepiej je wstrzymać. W jego opinii, rozsądne byłoby przyznanie niezaburzonej części finansowej, podczas gdy wypłata kwoty sporne powinno pozostać wstrzymana. Jak mówił, praktyka wskazuje, że w przypadku odrzucenia sprawozdania przez PKW, subwencja jest wypłacana, ale z potrąceniem kwoty, która jest aktualnie przedmiotem postępowania.
WĄTPLIWOŚCI CO DO STATUSU IZBY
Gieras odniósł się również do wypowiedzi Sylwestra Marciniaka, przewodniczącego PKW, który zauważył, iż skargi na decyzje Komisji trafiają do kontrowersyjnej Izby Kontroli Nadzwyczajnej. Marciniak wyraził obawę, że jeśli PKW uzna orzeczenia tej izby za niebyłe, to „możemy z dużą dozą prawdopodobieństwa stwierdzić, że żadne wybory w przyszłym roku się nie odbędą”.
Członek PKW nie zgodził się z tą tezą, twierdząc, że nie ma powodów do obaw o przyszłość wyborów prezydenckich, a PKW jest gotowa do ich przeprowadzenia. Zastrzegł jednak, że pojawiające się problemy mogą dotyczyć procedury odwoławczej.
APEL PKW O REFLEKSJĘ
Gieras podkreślił, że PKW chciała poniedziałkową decyzją zaapelować do sędziów z Izby Kontroli o refleksję nad tym, jak ważne są ich decyzje dla prawidłowego przebiegu wyborów. „Od tych osób bardzo wiele zależy – to one oceniają ważność wyborów” – zauważył.
W tą dyskusję zaangażował się także minister Adam Bodnar, który zasugerował, że rychła nowelizacja ustawy o Sądzie Najwyższym może być niezbędna, aby rola arbitra w sprawach wyborczych została skutecznie przekazana innej izbie, gdzie zasiadają „prawdziwi sędziowie SN”.
SKARGI I KONTROWERSJE
PKW odrzuciła sprawozdanie finansowe PiS z wyborów parlamentarnych 2023, co skłoniło tę partię do złożenia skargi do SN. Kontrowersje wokół statusu Izby Kontroli Nadzwyczajnej, powołanej na podstawie ustawy o SN z 2017 r., rodzą pytania o przyszłość procesu wyborczego w Polsce.
Na koniec, w drugiej połowie listopada PKW wydała stanowisko, w którym postulowała, aby w sprawach związanych z PKW nie orzekały osoby powołane przez KRS po 2017 r. Choć pomysł nie uzyskał jednomyślności, wywołał liczne dyskusje na temat niezawisłości sędziów oraz legitymacji ich decyzji.
