|rok erupcji = 2020
|typ wulkanu = wulkan tarczowy
|aktywność = czynny
|wybitność =
|współrzędne = 19°24′25″N 155°17′00″W
|commons = Category:Kīlauea
}}
Kīlauea – czynny wulkan leżący w archipelagu Hawajów (USA) na wyspie Hawaiʻi. Hawajczycy używają nazwy Kīlauea wyłącznie na określenie szczytowego krateru (Halemaʻumaʻu), jednak wulkanolodzy stosują ją na określenie całego wulkanu.
Plik:Location Kilauea.svg|mały|lewo|Kīlauea i sąsiednie wulkany na wyspie Hawaiʻi
poly 65 65 97 105 138 126 229 113 236 134 207 171 174 180 151 201 139 237 121 259 97 286 57 261 48 240 56 197 39 159 60 157 85 127 63 90 47 90 54 74 Mauna Loa
poly 67 55 66 65 99 106 121 115 140 127 213 116 215 88 186 59 121 33 106 52 Mauna Kea
poly 39 158 61 159 85 127 65 89 40 89 20 105 20 122 Hualālai
poly 67 54 106 53 120 35 87 20 85 10 63 2 51 6 54 33 Kohala
desc bottom-left
Wulkan wznosi się na wysokość 1247 m n.p.m. i zajmuje powierzchnię 1430 km², co stanowi 13,7% powierzchni wyspy. W głównym kraterze znajduje się jezioro lawowe Halemaʻumaʻu.
Wulkan zbudowany jest z bazaltu.
Ostatnia erupcja wulkanu rozpoczęła się 20 grudnia 2020 roku. Poprzednia, długa erupcja trwała od 3 stycznia 1983 roku do 4 września 2018 roku i zakończyła się dużym, niszczycielskim epizodem na obszarze Leilani Estates,
Pierwsza erupcja nastąpiła około 300 000-600 000 lat temu, jednak za względu na ciągłą aktywność i przykrywanie przez wypływającą lawę powierzchni góry, najstarsze znalezione skały mają około 23 000 lat.
Pierwszym Europejczykiem, który ujrzał wulkan był William Ellis, który dokonał tego w 1823 r. Od tamtego czasu odnotowano 61 erupcji, z czego 34 od 1952 r. Od 1983 r. do 2018 r. wulkan ciągle wyrzucał lawę i dymy.
Według tradycyjnych hawajskich wierzeń Kīlauea jest siedzibą bogini Pele. Wiele hawajskich pieśni oraz ustna tradycja mówi o wybuchach wulkanu spowodowanych złością Pele. Halemaʻumaʻu po hawajsku oznacza dom paproci. Według legendy nazwa ta wzięła się od odrzuconego zalotnika Pele – Kamapuaʻa, który zbudował z paproci dom nad kraterem, by zapobiec ucieczce Pele i erupcjom wulkanu, co jednak nie przyniosło rezultatu.
Przypisy
}}
Bibliografia
*
*
Linki zewnętrzne
*
*
*
* [http://www.soest.hawaii.edu/GG/HCV/kilauea.html Hawaii Center for Volcanology]
*
Kategoria:Wulkany na Hawajach
Kategoria:Szczyty Hawajów
Kategoria:Aktywne wulkany
