Florian Stanisław Wenanty Ceynowa
Florian Ceynowa (1817-1881) był polskim lekarzem, pisarzem i działaczem społecznym, uznawanym za „budziciela Kaszub”. Był pionierem kaszubskiej literatury i badaczem folkloru oraz języka kaszubskiego.
Życiorys
Urodził się 4 maja 1817 roku w Sławoszynie, w rodzinie rolniczej. Po ukończeniu szkoły podstawowej w rodzinnej wsi, uczęszczał do Królewskiego Gimnazjum Katolickiego w Chojnicach. W 1841 roku zdał maturę, a następnie rozpoczął studia medyczne na Uniwersytecie Wrocławskim, gdzie zetknął się z ideami słowianofilskimi.
Działalność powstańcza
Ceynowa zaangażował się w ruchy patriotyczne, uczestnicząc w nieudanym powstaniu w 1846 roku. Po aresztowaniu i skazaniu na śmierć, jego kara została zamieniona na dożywotnie więzienie, a ostatecznie został ułaskawiony w 1848 roku.
Studia etnograficzne i pierwsze publikacje
Po uwolnieniu Ceynowa nawiązał współpracę z Towarzystwem Historii i Starożytności Pomorskich. W 1848 roku opublikował pierwszy kaszubski utwór literacki, dialog pt. Krotochwilno rozmòwa Pòlocha z Kaszebą. W kolejnych latach pisał o kulturze kaszubskiej i pracował nad słownikiem kaszubskim.
Praca zawodowa i rodzina
W 1851 roku obronił doktorat z medycyny i rozpoczął praktykę lekarską w Bukowcu, gdzie również prowadził gospodarstwo. Ceynowa ożenił się z Rozalią Tarnowską, z którą miał czworo dzieci.
Publikacje kaszubskie
W latach 60. XIX wieku Ceynowa wydał kilka ważnych publikacji, w tym czasopismo Skôrb Kaszébsko-słovjnskjè mòvé. Jego prace skupiały się na języku kaszubskim i kulturze regionalnej, choć nie zawsze były zrozumiałe dla współczesnych mu czytelników.
Dziedzictwo i upamiętnienie
Po śmierci Ceynowy, jego działalność była szeroko badana i popularyzowana przez kolejnych pisarzy i naukowców. Współczesne instytucje edukacyjne i kulturalne nadały mu swoje imię, a jego publikacje są nadal badane i wznawiane.
Publikacje
- Wiléjá Noveho Roku, 1843
- Szczōdráki, 1843
- Die Germanisirung der Kaschuben, 1843
- Xążeczka dlo Kaszebov, 1850
- Skôrb Kaszébsko-słovjnskjè mòvé, 1866-1879
Ceynowa zmarł 26 marca 1881 roku w Bukowcu, a jego prace i aktywność społeczna mają trwały wpływ na kulturę kaszubską.
