Raster – definicja i zastosowanie
Raster to jednostkowy obraz składający się z drobnych kropek, który symuluje półtony w wielotonalnym obrazie. Wrażenie to powstaje, gdy kropki są na tyle małe, że stapiają się z tłem. Wartość tonalna rastra określa się procentowo jako stosunek powierzchni pokrytej rastra do powierzchni całkowitej.
W poligrafii raster jest kluczowy, ponieważ różne techniki druku nie pozwalają na różnicowanie natężenia koloru. W praktyce oznacza to, że farba drukowa jest nakładana w pełni lub nie jest obecna w ogóle. W przypadku druku czarno-białego, widoczna jest siatka czarnych punktów, a w druku kolorowym stosuje się tzw. „triadę drukarską”, opartą na kolorach CMYK.
Historyczny kontekst rastra
W przeszłości, raster był urządzeniem wykorzystywanym do uzyskiwania obrazu poprzez naświetlanie przez nacięte płytki szklane. Proces ten nazywano autotypią, a uzyskane formy drukowe określano jako klisze autotypijne.
Rodzaje rastra współczesnego
Obecnie stosuje się raster uzyskany cyfrowo, czyli raster elektroniczny, który dzieli się na trzy główne typy:
- Raster amplitudowy – punkty rastra różnią się wielkością, a ich rozmieszczenie jest równomierne. Jest to cyfrowy odpowiednik tradycyjnego rastra.
- Raster stochastyczny – wszystkie punkty mają tę samą wielkość, a ich rozmieszczenie jest pseudolosowe. Dzięki temu eliminuje się problemy z mory i uzyskuje bardziej jednolity wygląd reprodukcji.
- Raster hybrydowy – łączy cechy rastra amplitudowego i stochastycznego, oferując kombinowane podejście.
Wnioski
Raster jest kluczowym elementem w procesie druku, umożliwiającym uzyskanie różnorodnych efektów tonalnych. Jego rozwój od tradycyjnych metod do współczesnego przetwarzania cyfrowego znacząco wpłynął na jakość i możliwości druku.
Bibliografia
- M. Lewandowski, H. Czichon, Porównanie obrazów rastrowych…, [w:] „Świat Druku” 9/2010.
