Ryton – starożytne naczynie do picia
Ryton (stgr. ῥυτόν, od ῥέω – „płynę”) to starożytne naczynie w kształcie rogu, używane do picia wina podczas uroczystości. Jego najstarsza forma mogła przypominać róg woli.
Ryton wywodzi się z Grecji, a jego obecność w kulturze egejskiej została udokumentowana przez znaleziska w grobach szybowych w Mykenach. Później zyskał popularność w Rzymie, gdzie znany był jako rhytium, wzmiankowany między innymi w dziełach Marcjalisa.
Rozwój formy rytonu
Ryton był wykonywany z gliny lub metalu, często zdobiony dekoracjami malarskimi lub reliefowymi. Zakończenie naczynia miało formę głowy ludzkiej lub zwierzęcej, a jego konstrukcja uniemożliwiała odłożenie go przed wypiciem zawartości, ponieważ stawiano je jedynie na wylewie.
Używano go zarówno do rytualnych libacji, jak i podczas biesiad (sympozjonów). W V wieku p.n.e. pojawiła się jego nietypowa forma – ryton statyczny, który miał podstawę umożliwiającą stawianie go wypełnionego. Często przyjmował postać figuralnego naczynia, przedstawiającego różne postacie, w tym Murzynów, satyrów czy Heraklesa.
Odmiany rytonu
- Keras (κέρας) – wzorowany na wolim rogu, często zakończony protomą zwierzęcą. Był to wyrób ceramiczny lub metalowy, który zaczął być popularny w VI wieku p.n.e.
Główna różnica między kerasem a rytonem polegała na sposobie picia: z kerasu pito z brzegu, natomiast ryton opróżniano przez zatykanie końca, a szeroki otwór służył do napełniania.
