Skryptorium: Definicja i Historia
Skryptorium (łac. scriptorium, od scribere – „pisać”) odnosi się do średniowiecznego warsztatu pisarskiego, w którym kopiowano ręcznie księgi. W klasztorach, skryptoria były pomieszczeniami, gdzie zakonnicy, zwani skryptorami, zajmowali się przepisywaniem tekstów. Z biegiem czasu w skryptoriach rozwijały się specjalizacje takie jak kaligrafia i iluminacja.
Rozwój Skryptoriów
Od VI wieku benedyktyni byli pionierami w przepisywaniu ksiąg. Z czasem skryptoria zaczęły powstawać także poza klasztorami, w miejscach takich jak dwory królewskie, książęce oraz przy katedrach. W IX wieku najważniejsze skryptoria znajdowały się w Weronie, Bobbio i St. Gallen. Mimo wynalezienia druku przez Gutenberga, skryptoria kontynuowały swoją działalność.
Praca w Skryptorium
Wydajność kopistów wynosiła od 3 do 6 kart dziennie, a przepisywanie Biblii zajmowało około roku. Przeciętny kopista mógł przepisać około 40 dzieł w swoim życiu.
Narzędzia Kopisty
- Pióra
- Pumeks (gumka)
- Kreda
- Rożki na atrament
- Atrament czarny i czerwony
- Nóż do cięcia skór
- Brzytwa do wyrównywania
- Ostre narzędzie do punktowania
- Deseczka do polerowania
- Tabliczki woskowe do zapisków
- Rysik
- Pilniczki do ostrzenia piór
- Kamień do rozrabiania farb
Aby ułatwić pisanie, biurka w skryptoriach były pochylone, co pozwalało uniknąć kleksów przy użyciu gęsiego pióra.
Bibliografia
- B. Bieńkowska, H. Chamerska, Tysiąc lat książki i bibliotek w Polsce, Wrocław 1992
- K. Głombiński, H. Szwejkowska, Książka rękopiśmienna i biblioteka w starożytności i średniowieczu, Warszawa 1979
- B. Kosmanowa, Książka i jej czytelnicy w dawnej Polsce, Warszawa 1981
- L. Moulin, Życie codzienne zakonników w średniowieczu: (X-XV wiek), Warszawa 1986
