Burak zwyczajny
Burak zwyczajny (Beta vulgaris L.) jest gatunkiem rośliny z rodziny komosowatych lub szarłatowatych. Pochodzi od buraka dzikiego, który występuje na Bliskim Wschodzie oraz w rejonach Morza Śródziemnego, Czarnego, Kaspijskiego i w Indiach. W Polsce jest powszechnie uprawiany.
Morfologia i biologia
Burak jest rośliną roczną lub dwuletnią. Charakteryzuje się:
- Pokrój: prawie naga roślina, często z czerwonymi przebarwieniami.
- Liście: dolne duże i jajowate, liście łodygowe podłużne lub lancetowate.
- Kwiaty: zebrane w wiechy, zielonkawe z 5-krotnym okwiatem, 1 słupkiem i 5 pręcikami.
- Owoce: suche, jednonasienne, pękające wieczkiem, zrośnięte w kłębek.
- Korzeń: spichrzowy.
Zastosowanie
Burak ma różnorodne zastosowanie:
- Roślina uprawna: uprawiana w różnych odmianach, po raz pierwszy wzmiankowana w Babilonii.
- Warzywo spożywcze.
- Roślina pastewna.
- Wykorzystywana w przemyśle cukrowniczym do produkcji cukru.
Zmienność
Wyróżnia się trzy podgatunki buraka:
- Beta vulgaris L. subsp. adanensis
- Beta vulgaris L. subsp. maritima – burak dziki
- Beta vulgaris L. subsp. vulgaris
Wśród buraków korzeniowych wyróżniamy:
- Burak cukrowy – zawiera około 20% cukru.
- Burak ćwikłowy – uprawiany dla silnie wybarwionego korzenia.
- Burak pastewny – przeznaczony na paszę.
Choroby
Burak może być atakowany przez różne choroby:
- Nieinfekcyjne: jamistość korzenia, selerowatość, zgorzel liści.
- Wirusowe: kędzierzawka, żółtaczka, mozaika, rizomania.
- Bakteryjne: plamistość liści, zgorzel naczyniowa, guzowatość korzeni.
- Grzybicze: alternarioza, brunatna plamistość, fuzaryjne żółknięcie, mączniak rzekomy.
Burak zwyczajny to cenny surowiec rolniczy, o szerokim zakresie zastosowań w gospodarce i kuchni.
