James Cook – Życiorys i Wyprawy
James Cook (1728-1779) był angielskim żeglarzem, odkrywcą, kartografem i astronomem. Zorganizował trzy wyprawy dookoła świata (1768–1780), które znacząco wpłynęły na geografię i kolonizację Australii oraz Nowej Zelandii.
Wczesne życie
Urodził się 7 listopada 1728 roku w Marton w ubogiej rodzinie. Po przeprowadzce do Great Ayton, Cook rozpoczął pracę jako pomocnik w sklepie, a następnie wstąpił do marynarki wojennej w 1755 roku. W czasie wojny francusko-brytyjskiej zdobył doświadczenie w nawigacji.
Pierwsza podróż (1768–1771)
Cook dowodził statkiem „Endeavour”, który wyruszył z Plymouth 26 sierpnia 1768 roku. Celem wyprawy było zbadanie przejścia Wenus przez tarczę słoneczną oraz eksploracja nowych lądów. Podczas tej podróży Cook odkrył m.in. Nową Zelandię, Wyspy Towarzystwa oraz wschodnie wybrzeże Australii.
Druga podróż (1772–1775)
Cook wyruszył w drugą wyprawę 13 lipca 1772 roku na statkach „Resolution” i „Adventure”. Osiągnął koło podbiegunowe południowe i odkrył wiele wysp, w tym Tonga i Niue. Po powrocie podkreślał, że Ląd Południowy nie istnieje.
Trzecia podróż (1776–1779) i śmierć
Trzecia wyprawa rozpoczęła się w lipcu 1776 roku na statku „Resolution”. Cook badał wody północnego Pacyfiku, ale jego misja zakończyła się tragicznie. 14 lutego 1779 roku zginął na Hawajach po konflikcie z tubylcami.
Znaczenie i wpływ wypraw Cooka
- Zrewidował mapy i wyobrażenia o Oceanie Spokojnym.
- Odkrył nowe lądy, które stały się przedmiotem kolonizacji.
- Wprowadził nowe praktyki higieniczne w marynarce, co pomogło w walce z szkorbutem.
- Wpływał na rozwój botaniki i nauk przyrodniczych poprzez zbiory roślin i zwierząt.
Pamięć o Cooku
Cook jest upamiętniony w wielu miejscach, w tym pomnikami w Australii i Nowej Zelandii. Jego dziedzictwo budzi kontrowersje ze względu na wpływ kolonizacji na rdzennych mieszkańców.
Podsumowanie
James Cook był kluczową postacią w historii eksploracji. Jego wyprawy dostarczyły cennych informacji o nieznanych dotąd rejonach świata i znacząco wpłynęły na rozwój brytyjskiego imperium.
