Ministerstwo Obrony Narodowej dostrzega konieczność reformy przepisów dotyczących osób, które ze względu na swoje przekonania religijne lub światopoglądowe nie są w stanie odbywać służby wojskowej. Zmiany podjęte zostaną w następstwie wydarzeń związanych z mężczyzną, który stał się Świadkiem Jehowy, a mimo to nie otrzymał zgody na przeniesienie do służby zastępczej. W tej sprawie interweniował Rzecznik Praw Obywatelskich, prof. Marcin Wiącek, prosząc ministra o wprowadzenie odpowiednich zmian w prawie.
PRAWNE PRAWO DO SŁUŻBY ZASTĘPCZEJ
Zgodnie z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej, obywatele, których przekonania religijne bądź moralne uniemożliwiają im służbę w armii, mają prawo do skorzystania z alternatywnej, zastępczej formy służby. Ustawa o obronie ojczyzny definiuje tę służbę jako ofertę dla tych, którzy nie mogą odbywać służby wojskowej. Jednakże obecne rozwiązania prawne nie umożliwiają zmiany rodzaju służby, gdy osoba przechodzi na inne wyznanie.
PROBLEM Z WOLNOŚCIĄ SUMIENIA
W praktyce mężczyźni tacy jak wspomniany wyżej, którzy swoje przekonania zmienili po odbyciu podstawowego przeszkolenia wojskowego, napotykają poważne przeszkody w ubieganiu się o prawo do służby zastępczej. Rzecznik Praw Obywatelskich wskazuje, że takie przepisy mogą być nieproporcjonalną ingerencją w wolność sumienia i religii. Mogą również prowadzić do konsekwencji prawnych dla tych, którzy chcą uniknąć obowiązku ćwiczeń wojskowych.
INICJATYWA USTAWODAWCZA
W odpowiedzi na te wyzwania, RPO zwrócił się do ministra obrony narodowej o podjęcie działań ustawodawczych, które umożliwią zapewnienie wolności sumienia i wyznania dla rezerwistów. Marcin Wiącek apeluje o pilne zajęcie się sprawą, by zapobiec potencjalnej odpowiedzialności karnej dla osób, które chciałyby unikać wojskowych szkoleń.
Wice minister obrony, Paweł Bejda, zadeklarował, że resort dostrzega potrzebę rozszerzenia grupy osób uprawnionych do ubiegania się o służbę zastępczą. „Chcemy, by również rezerwiści, których przekonania religijne nie pozwalają na pełnienie czynnej służby, mieli taką możliwość, niezależnie od wcześniejszej służby wojskowej” — dodał, zapowiadając, że wkrótce pojawią się konkretne propozycje zmian w prawie.
