Do gabinetu weszła elegancko ubrana młoda kobieta z nienaganną fryzurą i torebką, o jakiej marzyłam. Początkowo myślałam, że przybyła po skierowania na badania, zlecone przez jej trenera personalnego, co ostatnio stało się na czasie. Jednak pani Daria zgłosiła się z problemami oczu, skarżąc się na swędzenie krawędzi powiek, które szczególnie dokuczało jej w nocy oraz nad ranem. Doktor Anna Jaworska, lekarz rodzinny, w swojej książce „Pasożyty” bada ten temat w różnych kontekstach.
WSZY I ICH ZASKAKUJĄCA PRAWDA
Kobieta przyznawała, że czasami budzi się z opuchniętymi powiekami, ale nigdy nie zaobserwowała ropnej wydzieliny ani nie miała problemów ze wzrokiem. Myśląc o przedłużanych rzęsach, wstępnie rozważyłam alergię na klej, jednak pani Daria zapewniała, że nigdy wcześniej nie miała podobnych dolegliwości i korzystała z usług tej samej osoby przez wiele lat. Moje zdziwienie wzrosło, gdy na rzęsach prawego oka dostrzegłam drobne, żółtobiałe punkciki — okazało się, że to wszy. Badanie u okulisty potwierdziło diagnozę: pacjentka miała wszy na rzęsach! Kiedyś coś takiego było wręcz niemożliwe, lecz obecnie, w epoce przedłużania rzęs, problem staje się coraz powszechniejszy.
HIGIENA A EPIDEMIE PASOŻYTÓW
Pasożyty, takie jak wszy czy świerzb, występują obecnie znacznie rzadziej niż 20-30 lat temu, głównie dzięki większej dbałości o higienę, lepszym preparatom oraz rosnącej świadomości społecznej. Mimo to, wciąż wywołują epidemie w szkołach i akademikach. Infekcję można złapać nawet w hotelu o niskim standardzie. To prawdziwa zmora dla osób zakażonych, głównie z powodu uporczywego swędzenia, które znacznie obniża komfort życia. Inwazja dotyczy nie tylko ludzi żyjących w skrajnych warunkach, co pokazuje przypadek pani Darii, która była zadbana i ogólnie zdrowa.
Zarówno świerzb, jak i wszawica przenoszą się przez bezpośredni kontakt z osobą zakażoną lub przez wspólne przedmioty. Główne objawy to intensywne swędzenie, które niestety trudno zignorować. Usytuowanie świądu zależy od rodzaju pasożyta: u wszy głowowej dotyczy to owłosionej skóry głowy, a wszy łonowe atakują okolice intymne. Świerzb ma tendencję do lokalizacji w cieplejszych i wilgotnych miejscach ciała, takich jak przestrzenie między palcami, brzuch czy pośladki. Choć wszy można dostrzec gołym okiem, to świerzb jest mikroskopijny, więc trudno go zauważyć.
ODCHODY I SYMPTOMY ŚWIERZBA
Samice świerzbowca drążą kręte korytarze w skórze, gdzie składają jaja i oddają odchody, które mogą prowadzić do reakcji alergicznych. Drążenie tuneli prowadzi do większego nasilenia objawów, zwłaszcza w ciepłych warunkach, np. podczas nocy czy gorącej kąpieli. Ulubione miejsca zwiększonej aktywności to bok i przestrzenie między palcami, pachwiny oraz okolice piersi. Choroba może występować rzadziej na owłosionej głowie, a jeśli już, to głównie u dzieci lub osób z osłabionym systemem immunologicznym.
Poszukiwanie wszy wiąże się z ich charakterystycznymi cechami: są barwy brudnobiałej i chętnie ukrywają się za uszami, w okolicach potylicy oraz ciemieniowej. Ich jaja, przypominające ziarna soli, są mocno przytwierdzone do włosa. Te niewielkie pasożyty, niczym wampiry, odżywiają się ludzką krwią, co może powodować nieprzyjemne objawy, takie jak zaczerwienienia czy drobne rany.
JAK SIĘ POZBYĆ WSZY I ŚWIERZBA?
Kuracja wszawicy odbywa się zwykle za pomocą preparatów, takich jak permetryna, która jest dostępna w aptekach bez recepty. Stosowanie tych środków wymaga jednak przestrzegania kilku zasad. Ważne jest, aby wszyscy domownicy byli leczeni jednocześnie, by uniknąć ponownego zakażenia. Do sprzątania, odkurzania i dezynfekcji we wszystkich miejscach, z którymi osoba zakażona miała kontakt, należy podchodzić z pełną powagą.
W przypadku świerzbu natomiast stosuje się preparaty zazwyczaj na całe ciało, oprócz twarzy. Kluczowe jest dotarcie do miejsc między palcami, pachami czy strefą intymną. Kuracje powinny być nakładane wieczorem, co zwiększa skuteczność. Z kolei w kontekście higieny, pranie ubrań oraz tekstyliów w wysokich temperaturach (minimum 60 stopni Celsjusza) pomoże w wyeliminowaniu pasożytów.
W ostateczności, jeśli dezynfekcja nie jest możliwa, nieczyste przedmioty można włożyć do zamrażalnika na co najmniej dwa dni lub wyprasować gorącym żelazkiem. Ponadto, niezwykle ważne jest edukowanie dzieci i bliskich o zasadach zapobiegania ponownemu zakażeniu. Kluczowe jest korzystanie tylko ze swoich przedmiotów do pielęgnacji oraz unikanie wspólnej odzieży w miejscach publicznych.
Doktor Anna Jaworska, lekarz rodzinny, wielokrotnie podkreśla znaczenie dokładnego wywiadu w diagnostyce. Jej doświadczenie i pasja do medycyny pozwalają jej dostrzegać nowe wyzwania zdrowotne, które wymagają coraz większej uwagi oraz wiedzy w tej dziedzinie.
