Wigilia Bożego Narodzenia to szczególny dzień w tradycji chrześcijańskiej, emanujący symboliką, tradycjami oraz rodzinnym ciepłem. W Polsce ma ona wyjątkowy charakter, będąc jednym z najbardziej uroczystych dni w kalendarzu. Jednakże pojawiają się pytania: czy Wigilia to dzień postu? Czy uczestnictwo w mszy świętej jest wówczas obowiązkowe? Prześledźmy te kwestie.
Pojęcie Wigilijne
Termin „wigilia” ma swoje korzenie w łacińskim słowie vigilare, co przekłada się na „czuwanie”. To dzień, który wyprzedza uroczystość Narodzenia Pańskiego, wprowadzając nas w celebrację jednego z najważniejszych świąt dla katolików. W polskiej tradycji wigilijnej można znaleźć bogactwo zwyczajów, takich jak przygotowanie wieczerzy z dwunastoma potrawami, łamanie się opłatkiem, kolędowanie, czy pozostawienie pustego miejsca przy stole dla niespodziewanego gościa.
Choć wiele z tych zwyczajów ma swoje źródła w folklorze, ich duchowa głębia jest głęboko osadzona w chrześcijaństwie.
Czy Wigilia to dzień postu?
Wielu Polaków zadaje sobie pytanie o post w Wigilię, zwłaszcza w kontekście tamtejszych tradycji, które przez wieki zakładały wstrzemięźliwość od jedzenia mięsa. Aby odpowiedzieć na tę wątpliwość, musimy rozróżnić między tradycją a obowiązującymi normami kościelnymi.
Zgodnie z aktualnymi przepisami Kościoła katolickiego, Wigilia nie jest dniem obowiązkowego postu. Ścisły post, obejmujący zarówno wstrzemięźliwość od mięsa, jak i ograniczenie posiłków, dotyczy jedynie Środy Popielcowej i Wielkiego Piątku. Wstrzemięźliwość od mięsa obowiązuje natomiast w każdy piątek roku, z wyjątkiem dni liturgicznych uroczystości.
W związku z tym, Wigilia nie jest dniem narzuconego przez prawo kościelne postu. Niemniej wiele osób w Polsce wciąż przestrzega tradycji spożywania posiłków bezmięsnych jako wyrazu szacunku dla swoich przodków oraz duchowego przygotowania do świąt. Warto zaznaczyć, że polscy biskupi wzywają wiernych do kontynuowania tej tradycji, mimo że nie mają ku temu obowiązku.
Duchowy wymiar Wigilii
Historycznie rzecz biorąc, post w Wigilię miał na celu uwypuklenie duchowego wymiaru tego momentu. Tradycja nakazywała wstrzymywanie się od mięsa, co znalazło wyraz w potrawach postnych, takich jak barszcz z uszkami, pierogi, kapusta z grzybami czy karp. Dziś wiele rodzin wciąż kultywuje tę praktykę, traktując ją jako istotny element świątecznego ceremoniału.
Uczestnictwo w nabożeństwie
Przy okazji warto zauważyć, że uczestnictwo w nabożeństwie w Wigilię nie jest wymogiem wynikającym z prawa kanonicznego. W kalendarzu liturgicznym Wigilia nie ma statusu uroczystości nakazanej, dlatego też obecność na mszy w tym dniu nie jest obowiązkowa.
Warto jednak dodać, że na Wigilii mogą odbywać się ostatnie Roraty, pod warunkiem, że dzień ten nie pokrywa się z niedzielą. Z pewnością warto wziąć udział w tej mszy, zwłaszcza o poranku, by przygotować się do zbliżających się świąt.
Pasterka – kulminacja duchowego przeżycia
Najważniejszym elementem religijnym Wigilii jest pasterka, czyli uroczysta msza sprawowana najczęściej o północy. To jedna z wyjątkowych celebracji w roku liturgicznym, przypominająca o narodzinach Chrystusa. Udział w pasterce nie jest obowiązkowy, lecz dla wielu ludzi ma szczególne znaczenie duchowe. Równocześnie stanowi ona spełnienie obowiązku uczestnictwa w mszy świętej w Boże Narodzenie.
Wigilia, tkwiąca zarówno w tradycji, jak i w duchowych przeżyciach katolickich, to czas łączenia pokoleń i odkrywania głębszego sensu świąt. Niech każdy z nas znajdzie swoje miejsce w tej magicznej atmosferze.
Źródło/foto: Interia
