W 1985 roku, w więzieniu w Barczewie, sytuacja przybiera dramatyczny obrót. W gabinecie naczelnika, przed biurkiem, stoi staruszek w więziennym ubraniu. Z niepewnością obserwuje młodszego mężczyznę, który wchodzi do pomieszczenia. „Dlaczego nie chce pan z nami rozmawiać, skoro nawet nie wie pan, o czym będzie mowa?” — pyta przybysz. „Nie zamierzam więcej rozmawiać o Bursztynowej Komnacie. To nie ja miałem pilnować tych skrzyń!” — odpowiada więzień, wyraźnie zirytowany.
ZATRACONY W CZASIE
Scena ta miała miejsce w Barczewie, gdzie przez wiele lat przebywał Erich Koch — hitlerowski zbrodniarz i gauleiter Prus Wschodnich. Zdobył on ponurą sławę jako rzekomy strażnik tajemnicy Bursztynowej Komnaty, skarbu, którego lokalizację nieustannie poszukiwano od czasów II wojny światowej. Dziennikarz Mieczysław Siemieński, który miał za zadanie zyskać zaufanie Kocha, próbował przekonać go do rozmowy, obiecując, że poruszą inne tematy, nie tylko te dotyczące poszukiwań Komnaty.
Koch był znudzony ciągłymi pytaniami o Bursztynową Komnatę, które zadawali mu zarówno dziennikarze, jak i tajne służby. Być może zdawał sobie sprawę, że dopóki będzie otaczany aurą tajemniczości, władze PRL nie będą go eliminować. Właśnie dlatego unikał tego tematu w codziennych rozmowach, niezależnie od tego, jakie informacje mógł posiadać.
Jak to się stało, że człowiek, uważany za przeciętnego nazistę, nieuk i karierowicza, stał się tak istotny dla komunistycznych służb? Erich Koch urodził się 19 czerwca 1896 roku w Elberfeld, w rodzinie protestanckiej. Po ukończeniu edukacji zajął się pracą w drukarni i robotnikowaniem na kolei. Po wojnie, rozczarowany sytuacją w Niemczech, wstąpił do partii narodowosocjalistycznej, a jego kariera szybko nabrała tempa. Zyskał wpływy, zostając gauleiterem Prus Wschodnich i nadprezydentem regionu, a także uczestniczył w brutalnych porządkach na okupowanych ziemiach, co przypisuje mu zapisane w historii zbrodnie.
BURSZTYNOWA KOMNATA W ZAKLESBRZEZU
Bursztynowa Komnata — stworzona w XVII wieku na zlecenie pruskiego króla Fryderyka I Hohenzollerna — była zgubiona w czasie wojny przez hitlerowców, którzy po jej zrabowaniu przenieśli ją do Królewca. W miarę postępów Armii Czerwonej w kierunku Prus, Koch jako gauleiter podejmował rozpaczliwe próby obrony teraźniejszości, jednocześnie odpowiadając na zniknięcie bez śladu jednomyślnie kustoszowanego dzieła sztuki. Rotacja rujnująca ich wojska zmusiła obcych do ewakuacji, ale los Komnaty pozostał zagadką.
KOCH POTEM
Po wojnie Koch, żyjąc pod fałszywym nazwiskiem, został w 1949 roku odkryty i aresztowany. Jego ekstretyzja do Polski odbywa się w atmosferze tajemnicy. Zostaje osadzony w Warszawie, a później w Barczewie, gdzie przez lata był przesłuchiwany na temat Bursztynowej Komnaty, jednak za każdym razem unikał tematu, co dodatkowo podsycało ciekawość i niepewność wśród śledczych.
W czerwcu 1960 roku, mimo wydanego wyroku śmierci, udało mu się przeżyć katowskie zaplanowane kara, a on sam stał się reliktem Era strachu i dezinformacji. W ciągu lat Koch stał się obsesją PRL-owskich służb, a historia o Bursztynowej Komnacie znowu powróciła w ich politycznych kalkulacjach. Jego uwagi i komentarze notowane przez różne instytucje wyraźnie wskazywały na chęć wytrącenia tej sprawy z tajemnicy, ale jednocześnie unikał podania konkretów.
TAJEMNICA, KTÓRA NIE ZNIKA
Erich Koch zmarł 12 listopada 1986 roku, nigdy nie ujawniając tajemnicy Bursztynowej Komnaty. Jego pogrzeb byłez tajemniczy, a miejsce spoczynku nieoznaczone. Blisko czterdzieści lat po wojnie historia Komnaty nadal pozostaje nierozwiązana, a wokół niej narasta aura legendy. Mimo różnych poszukiwań wykonano wiele badań, które wciąż nie przyniosły konkretnych rezultatów. Nieznana wciąż lokalizacja skarbu jest przedmiotem pasji i badawczej determinacji wielu historyków i poszukiwaczy skarbów.
