Krzyżacy, którzy złożyli śluby ubóstwa i czystości, w rzeczywistości skrywali w swoich twierdzach niemoralne tajemnice. Mimo przez stulecia pełnionej roli największych wrogów Królestwa Polskiego, zakonnicy dopuszczali się zachowań, które w jednym z papieskich orzeczeń określono jako „podszept diabelski”.
Malbork – potęga gotycka
Zamek w Malborku to największa gotycka twierdza w Europie, która obecnie przyciąga turystów, a dawniej stanowiła główną siedzibę zakonu. Jego budowa trwała przez wiele dekad, a w 1309 roku zamek stał się stolicą państwa krzyżackiego.
Moralność Krzyżaków
Zanim zagłębimy się w tajemnice Malborka, warto przyjrzeć się szerszemu kontekstowi działań Krzyżaków. Postawa rycerzy zakonu była nie tylko nacechowana wątpliwą moralnością, ale także hipokryzją.
Wojny, w które zaangażował się zakon, były niejednoznaczne zarówno prawnie, jak i dyplomatycznie, ponieważ obie strony konfliktu uznawano za chrześcijańskie. Krzyżacy, pierwotnie przybyli do Europy Środkowej, by zwalczać pogan, sami angażowali się w walki z Polskim Królestwem.
Rola papieskich wyroków
Decyzje papieskie oraz orzeczenia dotyczące sporów terytorialnych miały znaczenie zarówno dla Malborka, jak i obecnego Krakowa. Zakon tłumaczył swoją agresję jako konieczność walki z rzekomym powrotem Polaków do pogaństwa, co początkowo spotykało się z aprobatą w zachodniej Europie.
Kłamstwa i cuda
Krzyżacy skutecznie propagowali legendy o cudach, które miały mieć miejsce wokół ich rycerzy. Opowieści o „cudach krzyżackich” opowiadane w zachodnich dworach miały zadawać kłam doniesieniom o niemoralności zakonu. W kronikach zakonnych znajduje się m.in. historia brata, który pragnął opuścić zakon, ale ostatecznie zginął, co miało zaświadczyć o boskiej opiece nad rycerzami.
Takie opowieści docierały nie tylko na Zachód, lecz także do samej Polski. Jan Długosz, uznany kronikarz i Polak, sam relacjonował historie o cudownych ocaleniach zakonnika.
Oblicze Krzyżaków
Struktura zakonu, dzieląca się na rycerzy, księży i braci służebnych, w rzeczywistości odsłaniała prawdziwe oblicze Krzyżaków. Tylko rycerze, szlachcice niemieckiego pochodzenia, mieli istotne znaczenie. Henryk Sienkiewicz słynnie opisał bogate hełmy z pawimi piórami, co było tylko jednym z wielu przykładów braku ubóstwa w zakonie, który znany był także z brutalności podczas wypraw zbrojnych.
Przewinienia i kary
Krzyżacy zdobywali majątek za pomocą despotycznych metod, terroryzując ludność cywilną. W dokumentach historycznych znajdziemy opisy czynów, które urągały wszelkim zasadom moralnym, od porywania kobiet po mordowanie mężczyzn.
Nieobyczajne zachowania nie ograniczały się do wojny, gdyż w Malborku otwarcie funkcjonował dom publiczny, mimo że zakonnicy składali śluby czystości.
Papieskie reakcje i dalsze konflikty
Papież, informowany o nadużyciach, w 1335 roku wydał wyrok w Wyszehradzie, który przyznawał Krzyżakom Pomorze Gdańskie. Kazimierz Wielki starał się wpływać na decyzje Zachodu, domagając się sprawiedliwości za przewinienia zakonu.
Po kolejnych procesach Krzyżacy zostali zobowiązani do zapłacenia odszkodowania, a papieski wyrok wyraźnie potępiał ich postępowanie, wskazując na lekceważenie bojaźni Bożej. Jednak zakon, który odwołał się do papieża Benedykta XII, ani myślał o ustąpieniu. Jego następca, Klemens VI, stanął po stronie Krzyżaków, co doprowadziło do mniej korzystnego dla Polski traktatu kaliskiego w 1343 roku.
Historia walk o kontrolę nad nadbałtyckimi ziemiami zakończyła się dopiero pod koniec XVII wieku, kiedy Prusy Zakonne przekształciły się w Prusy Książęce i stały się lennem Królestwa Polskiego.
Źródło/foto: Interia
