Rozmowa z Michaiłem Zygar, niezależnym rosyjskim dziennikarzem oraz byłym redaktorem naczelnym telewizji Dożd, ujawnia głębokie zawirowania rosyjskiej rzeczywistości politycznej w kontekście inwazji na Ukrainę. Zygar podkreśla, że większość elit rosyjskich była zaskoczona decyzją Putina o agresji, co widoczne było na posiedzeniach Rady Bezpieczeństwa, gdzie panująca atmosfera niepewności skłaniała niektóre osoby do spekulacji dotyczących intencji władzy.
NIEMOŻLIWE REALE
Michaił Zygar zauważa, że w obliczu zdominowanej przez autorytarne rządy rzeczywistości w Rosji, bycie niezależnym dziennikarzem staje się skrajnym wyzwaniem. „Po rozpoczęciu pełnoskalowej wojny Kreml ustanowił prawo, które de facto kryminalizuje dziennikarstwo” – stwierdza. W rezultacie, dotychczasowe niezależne media opuściły kraj, a nieliczni dziennikarze działają z zagranicy, utrzymując połączenia z publicznością w Rosji.
OBOWIĄZEK MORALNY
W pierwszych dniach agresji Zygar podjął decyzję o wyjeździe do Berlina. „Miałem poczucie, że to mój obowiązek moralny. Obserwując wydarzenia z dnia 24 lutego 2022, poczułem, że żyję w państwie faszystowskim” – mówi. Jego decyzja nie była jednak jedynie wynikiem chęci ucieczki, ale także przekonania, że nie może wyrażać się swobodnie w obliczu niewłaściwego traktowania faktów przez władze.
CZY TO JUŻ KONIEC?
Zapytany o ewentualny powrót do Rosji, Zygar stwierdza, że z uwagi na wiek Putina, który może rządzić jeszcze wiele lat, zmiany mogą nie nadejść w najbliższym czasie. „Nie wierzę, że wojna zakończy się za życia Putina, o ile on sam nie będzie miał na to wpływu” – zauważa z przekonaniem. I choć powrót wydaje się odległy, Zygar ma nadzieję i wierzy, że nadchodzi czas, kiedy nadejdą zmiany.
WIEDZA O KREMLU
W kontekście wydarzeń w Rosji, Zygar zwraca uwagę na szok elit rządzących inwazją na Ukrainę. Większość z nich nie była świadoma tego, co planuje Putin i wielu z nich, choć publicznie milczy, pragnie zakończenia wojny. Interesujące jest również to, że pomimo pewnych obaw, liczba jego kontaktów z byłymi współpracownikami w Rosji wzrosła po jego wyjeździe.
MITOLOGIA PUTINA
Zygar wskazuje, że dla Putina kluczowe znaczenie mają mity historyczne wykorzystywane do usprawiedliwienia działań politycznych. „Putin stara się zbudować swoją politykę na fundamencie historycznych narracji, które często są zniekształcone. Tworzy historie, które można kontrolować, i w ten sposób narzuca swoje wizje na społeczeństwo” – dodaje. Jego styl rządzenia przypomina bardziej mitologizowanie rzeczywistości niż otwarte przyznawanie się do faktów.
NOWE POKOLENIE POLITYKÓW
Podczas rozmowy zwraca także uwagę na kontrast pomiędzy Putinem a Zełenskim, którego pierwsze spotkanie miało miejsce w kontekście skeczu telewizyjnego. „To moment, kiedy zaczynał się jego wizerunek w kontekście politycznym” – mówi Zygar. Wartości, jaki reprezentuje Zełenski, są znacznie odległe od postaw Putina, co podkreśla różnice pokoleniowe i ideologiczne między nimi.
Wdrapując się na wyżyny niezależnego dziennikarstwa, Michaił Zygar z pasją zmienia narrację wokół Rosji, walcząc o prawdę w otoczeniu kłamstw, a jego misją staje się napisanie nowej wersji historii Rosji, w której nie ma miejsca na zapomniane cierpienia innych narodów. To z pewnością zadanie na miarę wyzwań, jakie stawia przed nim współczesny świat.
