Problemy gospodarcze w Niemczech przyczyniły się do upadku rządu kanclerza Olafa Scholza, który stanie się kluczowym tematem nadchodzących przedterminowych wyborów. Obywatele niemieccy mogą wyrazić swoje poparcie, zarówno dla dyscypliny budżetowej, jak i dla wzrostu wydatków publicznych, a także dla skrajnych idei, takich jak wyjście z Unii Europejskiej, zwane „dexit”. Ważnym zagadnieniem dla wyborców pozostają również kwestie związane z wojną w Ukrainie oraz niemieckim wsparciem dla tego kraju.
STAGNACJA GOSPODARCZA I STRATEGIE RZĄDU
Niemiecka gospodarka odnotowuje stagnację, co oznacza, że od ponad dwóch lat, czyli już 10 kwartałów, nie ma wzrostu PKB. Minister gospodarki, Robert Habeck, przewiduje spadek PKB na 2024 rok. Obecnie 41% społeczeństwa ocenia kondycję gospodarczą jako „złą”, a 51% jako „średnią”. Trudna sytuacja zrodziła kontrowersje w ramach koalicji rządowej. Ostatnie wotum zaufania dla rządu Scholza nie zostało przyjęte, co już zwiastuje konieczność przeprowadzenia wyborów przedterminowych, prawdopodobnie w lutym przyszłego roku.
KAMPANIA I PERSPEKTYWY PARTII
W nadchodzących wyborach największą popularnością cieszy się CDU, osiągająca około 30% poparcia. Eksperci przewidują, że mogłaby ona zaprosić do współpracy SPD, mimo znacznych różnic w koncepcjach rozwiązania problemów gospodarczych. SPD uzyskuje około 15% poparcia, a Olaf Scholz zmaga się z kryzysami wewnętrznymi, w tym z rosnącą popularnością ministra obrony, Borisa Pistoriusa, który opowiada się za wzmocnieniem Bundeswehry oraz wsparciem dla Ukrainy. Scholz postawił na inną strategię, przedstawiając SPD jako „partię pokoju” w centrum sceny politycznej.
Kanclerz ogłosił plan podniesienia minimalnej płacy z obecnych 12,4 euro do 15 euro za godzinę, co wyprzedza propozycje skrajnej lewicy, która sugerowała podniesienie jej na poziom 14 euro. SPD planuje programy skierowane do emerytów i pracowników przemysłu, przypominając, że w 2021 roku zdobyli 35% poparcia wśród osób starszych.
GOSPODARCZA RETORYKA CDU
Friedrich Merz, przewodniczący CDU, podkreśla potrzebę kontynuacji wsparcia dla Ukrainy, ale jego partia koncentruje się bardziej na kwestiach gospodarczych, w których uznawana jest za bardziej kompetentną. CDU postuluje obniżenie podatków oraz reformę systemu świadczeń socjalnych. Partia planuje zlikwidować zasiłek obywatelski (Bürgergeld) i zastąpić go mniejszym wsparciem, aby zachęcić bezrobotnych do podjęcia pracy. Ponadto, chcą wprowadzenia kwoty wolnej od podatku dla pracujących emerytów oraz ograniczenia świadczeń dla ukraińskich uchodźców.
Wzrost poparcia dla skrajnie prawicowej Alternatywy dla Niemiec (AfD), która obecnie ma około 18% poparcia, to kolejny istotny aspekt. AfD wyprzedza wszystkie ugrupowania w koalicji rządzącej i proponuje m.in. wyjście z Unii Europejskiej i ograniczenie migracji. Tino Chrupalla, współprzewodniczący partii, zakwestionował także sensowność członkostwa Niemiec w NATO.
ZIELONI I INNE FORMACJE POLITYCZNE
Zieloni, kierowani przez Roberta Habecka, promują hasła walki przeciwko skrajnościom z AfD i nowo utworzonego BSW, które zyskało około 8% poparcia. BSW, założona przez Sahrę Wagenknecht, również domaga się zakończenia konfliktu w Ukrainie. Jednocześnie Lewica i liberałowie z FDP są obecnie na granicy progu wyborczego, z poparciem na poziomie około 3%.
BUDŻET I POLITYKA BUDŻETOWA
W Niemczech z wprowadzeniem hamulca budżetowego (Schuldenbremse) w 2009 roku, rozwinęła się kultura niskiej inflacji oraz dyscypliny finansowej, co przyniosło nadwyżkę budżetową w latach 2012-2019. Przykra rzeczywistość pokazuje jednak, że utrzymywanie tej dyscypliny negatywnie wpłynęło na infrastruktury kraju. Po pandemii i zerwaniu łańcuchów dostaw, niemiecki eksport zaczął spadać, a zmiany w polityce po rządach Angeli Merkel pozostawiły kraj w chaosie politycznym.
W 2022 roku Niemcy doświadczyły pierwszego deficytu handlowego od lat. Rząd starał się omijać restrykcje budżetowe, ale wyrok niemieckiego Trybunału Konstytucyjnego z listopada 2023 r. podważył te praktyki. W związku z tym podczas negocjacji budżetowych na 2025 rok FDP zagroziło wyjściem z koalicji, domagając się przestrzegania finansowych zasad. W rezultacie zrezygnowano z części programów socjalnych, a wydatki na Bundeswehrę sfinansowano z specjalnego funduszu.
KRYZYS I HISTORIA WŁADZY
Gospodarka Niemiec, korzystająca na globalizacji oraz wsparciu USA, staje obecnie w obliczu wyzwań w miarę rosnącej rywalizacji z Chinami i protekcjonizmem, co prowadzi do recesji. Sektor motoryzacyjny, kluczowy dla gospodarki, ma trudności z konkurencją na rynku samochodów elektrycznych. Wcześniej Niemcy przechodziły podobny kryzys w latach 90. XX wieku, a rząd Gerharda Schrödera wprowadził „Agendę 2010”, aby ograniczyć bezrobocie, co w połączeniu ze stabilnymi rządami Angeli Merkel pozwoliło na przetrwanie kryzysu finansowego w 2008 roku.
Źródło/foto: Interia
