Trybunał Konstytucyjny ogłosił w środę, iż przepis dotyczący tzw. zgody następczej na wykorzystywanie podsłuchów w innych sprawach, niż ta, która uzasadniała ich zastosowanie, uznano za niezgodny z Konstytucją w zakresie, w jakim nie daje możliwości złożenia zażalenia na decyzję prokuratora.
Niedopuszczalny brak nadzoru sądowego
— Brak możliwości sądowej weryfikacji postanowienia dotyczącego użycia dowodów pozyskanych podczas innej kontroli operacyjnej jest nieakceptowalny — stwierdził sędzia Andrzej Zielonacki, uzasadniając środowy wyrok TK. Zwrócił uwagę na kluczowe znaczenie zapewnienia niezależnej weryfikacji przez uprawniony sąd w takich przypadkach.
Kłopotliwy artykuł 168b Kodeksu postępowania karnego
Przedmiotem kontrowersji był przepis artykułu 168b Kodeksu postępowania karnego, wprowadzony w 2016 roku. Zgodnie z jego treścią, jeśli w ramach kontroli operacyjnej, np. podsłuchu, ujawniono dowód popełnienia przez kogoś innego przestępstwa ściganego z urzędu, prokurator podejmuje decyzję o jego wykorzystaniu. Co istotne, na decyzję prokuratora w tej sprawie nie ma możliwości złożenia zażalenia, co stawiało podejrzanych w trudnej sytuacji prawnej.
Skarga konstytucyjna z 2021 roku
Konstytucyjna skarga, która znalazła się przed Trybunałem w 2021 roku, podważała wspomniany przepis w aspekcie braku prawa do wniesienia zażalenia na postanowienie prokuratora, które dotyczyło wykorzystania dowodu w sprawie innego przestępstwa. W środę TK dał temu uprawnieniu zielone światło, wskazując na konieczność zachowania procedur prawnych i sprawiedliwości.
Konsekwencje polityczne w obliczu wyroku
6 marca br. Sejm przyjął uchwałę mającą na celu usunięcie skutków kryzysu konstytucyjnego z lat 2015-2023, stwierdzając, że ignorowanie orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego wydanych z naruszeniem prawa może być postrzegane jako złamanie zasady legalizmu. Od tamtej pory orzeczenia TK nie znajdują się w Dzienniku Ustaw, co tylko potęguje wątpliwości dotyczące niezależności tego organu.
Tym samym Trybunał Konstytucyjny uderzył w kluczowy punkt, wskazując na potrzebę transparentności i legalności w postępowaniu prawnym, a także weryfikacji działania prokuratury. Jakie to przyniesie konsekwencje w praktyce? Czas pokaże, ale można być pewnym, że sprawy, które dotyczą fundamentalnych zasad prawa, zawsze będą budzić emocje, a niektóre z nich mogą stać się źródłem nowych kontrowersji w politycznej debacie.
