W czwartek rząd formalnie zatwierdził uchwałę, która ma na celu zapewnienie „wolnego i bezpiecznego” uczestnictwa najwyższych przedstawicieli Izraela, w tym premiera Binjamina Netanjahu, w obchodach 80. rocznicy wyzwolenia Auschwitz. Co więcej, władze polskie deklarują, że jeśli izraelski premier zdecyduje się na wizytę w Polsce, nie będą stosować się do nakazu jego aresztowania wydanego przez Międzynarodowy Trybunał Karny. Jak tłumaczy prawnik prof. Piotr Milik, taki krok wynika z literalnego stosowania Statutu Rzymskiego. Niemniej jednak, istnieje obawa, że Polska może stać się obiektem krytyki ze strony społeczności międzynarodowej.
WIZYTA NETANJAHU I NAKAZ ARESZTOWANIA
Polski rząd ogłosił, że zapewni wolny dostęp do wydarzenia w Oświęcimiu dla izraelskich liderów, na co w szczególności zwrócił uwagę prezydent Andrzej Duda w rozmowie z premierem Donaldem Tuskiem. Jednak w związku z formalnym nakazem aresztowania, Polska, nie przetrzymując Netanjahu, nie wykona postanowienia Trybunału. Czy grożą nam za to konsekwencje? Prof. Milik podkreśla, że trudno przewidzieć, jakie reakcje mogą nadejść, zwłaszcza gdy rząd cytuje artykuł 98 Statutu Rzymskiego, który pozwala na uchwałę o odmowie dostarczenia osoby chronionej immunitetem.
KRYTYKA I REAKCJE MIĘDZYNARODOWE
Jak zauważa prof. Milik, mimo powoływania się na prawo, Polska może zostać poddana krytyce przez inne państwa oraz społeczeństwa zachodnie, które domagają się wymierzenia sprawiedliwości dla osób podejrzewanych o zbrodnie międzynarodowe. Międzynarodowy Trybunał Karny ma możliwość wywierania presji, domagając się wydania Netanjahu i może zgłaszać skargę do Zgromadzenia Państw-Stron lub Rady Bezpieczeństwa, jeżeli Polska nie wywiąże się z obowiązku.
PRZYKŁADY Z PRZESZŁOŚCI
W historii znajduje się wiele przypadków, w których państwa odmawiały wydania ludzi z immunitetem. Przykładem jest Mongolia, która w 2022 roku przyjęła Władimira Putina mimo wydania nakazu aresztowania wobec niego, co zostało uznane przez MTK za złamanie prawa. Kraj ten odwołał się od tej decyzji, a jego argumenty są wciąż przedmiotem dyskusji.
OBOWIĄZKI POLSKI W OBLICZU PRAWA MIĘDZYNARODOWEGO
Dr Mateusz Mickiewicz zauważa, że mimo iż Polska ma obowiązek przestrzegania prawa międzynarodowego, rząd podjął decyzję o zapewnieniu bezpieczeństwa władzom Izraela, co ma związek z trudną sytuacją i koniecznością ochrony osób przed zbrodniami przeciwko ludzkości. Warto obserwować, jak ta decyzja wpłynie na wizerunek Polski na arenie międzynarodowej oraz jakie będą dalsze kroki ze strony MTK.
