W obliczu narastającego problemu spraw typu SLAPP, które mają na celu uciszanie krytyków w debacie publicznej, polska scena obywatelska wzywa rząd do podjęcia zdecydowanych działań. Apeluje o wdrożenie unijnej Dyrektywy anty-SLAPP, stanowiącej odpowiedź na praktyki pozywania dziennikarzy, aktywistów i naukowców za ujawnianie nadużyć władzy. Stawiamy również na gruntowną reformę polskiego prawa, aby wprowadzone rozwiązania były ambitniejsze niż minimalne wymogi Dyrektywy.
Wdrożenie Dyrektywy anty-SLAPP: Wyzwania i Oczekiwania
W kwietniu 2024 roku weszła w życie unijna Dyrektywa anty-SLAPP, która ma na celu redukcję przypadków pozywania osób angażujących się w ważne społecznie tematy. Kraje członkowskie, w tym Polska, mają dwa lata na jej implementację. Jednakże samo przyjęcie wytycznych nie wystarczy. Wspólnie, jako dziennikarze, przedstawiciele organizacji pozarządowych i środowiska akademickiego, podkreślamy potrzebę dogłębnej analizy polskiego prawa oraz wprowadzenia systemowych zmian.
Co Zagraża Wolności Słowa?
SLAPP, czyli strategiczne działania prawne, to narzędzie często wykorzystywane przez osoby z większymi środkami, które mają na celu osłabienie mocy krytycznych głosów. Zgadzamy się, że ochrona wolności słowa jest kluczowa dla każdych demokratycznych społeczeństw. Z uznaniem przyjmujemy głosy Ministra Sprawiedliwości Adama Bodnara, które ostrzegają przed skutkami stosowania tych praktyk.
Chcemy, aby Polska stała się liderem w implementacji skutecznych rozwiązań prawnych, co miałoby pozytywny wpływ na nasze państwo na arenie unijnej. Polska Grupa Robocza przeciw SLAPP-om, w skład której wchodzą organizacje takie jak HFPC, ARTICLE 19 i Sieć Obywatelska Watchdog Polska, zaprezentowała projekt zmian mający na celu wdrożenie Dyrektywy, który chroni osoby zangażowane w debatę publiczną przed bezpodstawnymi oskarżeniami.
Postulaty Zmian Prawnych
W przedstawionym dokumencie zawarto kluczowe postulaty dotyczące reform w zakresie ochrony przed SLAPP-ami, które obejmują m.in.:
- Wprowadzenie gwarancji ochrony przed SLAPP-ami obejmujących nie tylko postępowania cywilne, ale także prawo karne.
- Stworzenie kompleksowego katalogu przesłanek wskazujących na intencje tłumienia debaty publicznej w związku z danym postępowaniem.
- Objęcie prawem anty-SLAPP także spraw krajowych, mimo że Dyrektywa dotyczy incydentów transgranicznych.
- Ustanowienie procedur umożliwiających wcześniejsze oddalenie spraw, aby skuteczniej bronić się przed bezpodstawnymi roszczeniami.
- Wprowadzenie wszechstronnych środków zaradczych, które umożliwiają sądom stosowanie różnorodnych sankcji wobec inicjatorów SLAPP-ów.
- Wykluczenie Skarbu Państwa i jednostek samorządowych z legitymacji czynnej w sprawach o ochronę dobrego imienia.
- Dekryminalizację zniesławienia i znieważania, aby ograniczyć nadużycia prawne w tym zakresie.
- Dokonanie zmian w prawie karnym materialnym, które miałyby na celu eliminację przestarzałych przepisów stwarzających możliwości wszczynania spraw typu SLAPP.
- Przeprowadzenie nowelizacji w zakresie prawa karnego procesowego, aby zapewnić spójność w ochronie przed SLAPP-ami.
SLAPP-y to nie tylko problem mediów, ale także groźba dla całej demokracji. To zjawisko może dotknąć każdego z nas. Dlatego apelujemy o szybkie decyzje w sprawie reform prawnych, które wprowadzą realną ochronę dla społeczeństwa obywatelskiego. Bez szybkich i skutecznych działań, nasza debata publiczna może stać się jeszcze bardziej zamknięta, a poszczególne głosy, które powinny być wysłuchiwane, zostaną stłumione.
Wzywamy do działania, by przeciwdziałać SLAPP-om i stworzyć społeczeństwo, w którym wolność słowa jest naprawdę chroniona.
APEL PODPISALI:
Źródło/foto: Onet.pl
