„`html
Zygmunt Kaczkowski
Zygmunt Józef Erazm Kaczkowski (ur. 2 maja 1825, zm. 7 września 1896) był polskim powieściopisarzem, poetą oraz działaczem narodowowyzwoleńczym. Posiadał herb Pomian i używał pseudonimu Ein Pole.
Życiorys
Kaczkowski był synem Ignacego, zarządcy majątku Aleksandra Fredry. Uczył się w galicyjskich szkołach, studiując także na uniwersytetach we Lwowie, Wiedniu i Lipsku. Po powrocie do Polski w 1845 roku osiedlił się w Bereźnicy Wyższej, gdzie prowadził gospodarstwo oraz pisał artykuły do lwowskiego „Dziennika Mód Paryskich”.
W 1846 roku udział w powstaniu krakowskim przyniósł mu popularność dzięki cyklowi Pieśni z otchłani, jednak po klęsce powstania został uwięziony na dwa lata. Uchronił się przed karą śmierci dzięki wybuchowi Wiosny Ludów, w której również brał udział.
Po 1848 roku Kaczkowski przeszedł ideowy zwrot, co odzwierciedlały jego powieści, w których krytykował demokratów. Jego cykl Ostatni z Nieczujów zyskał uznanie jako reprezentatywna panorama życia szlacheckiego. Do najważniejszych dzieł tego cyklu należą m.in. Bitwa o chorążankę oraz Murdelio.
W 1855 roku Kaczkowski wyjechał do Paryża, a w 1858 roku powrócił do Lwowa, gdzie współtworzył Encyklopedię Powszechną Orgelbranda. Jego działalność literacka była jednak przerywana przez konflikty z władzami, co doprowadziło do skazania na więzienie za publikację „Posłania do wszystkich rodaków”. Ułaskawiony, aktywnie uczestniczył w powstaniu styczniowym.
Jako tajny agent austriacki, Kaczkowski przyczynił się do rozbicia galicyjskiej organizacji spiskowej, co osłabiło powstanie. Po latach 60. i 70. prowadził operacje finansowe, co przyniosło mu majątek. W 1870 roku otrzymał tytuł kawalera Orderu Narodowego Legii Honorowej.
W 1883 roku wrócił do literatury, krytykując m.in. Sienkiewicza. Jego twórczość obejmuje także Mój pamiętnik z lat 1833-1843.
Upamiętnienie
W Sanoku nazwano ulicę imieniem Zygmunta Kaczkowskiego, a w 1997 roku poeta Jan Szelc napisał wiersz poświęcony mu.
Wybrane utwory
- Bitwa o chorążankę (1851)
- Murdelio (1853)
- Dziwożona (1855)
- Abraham Kitaj (1886)
- Mój pamiętnik z lat 1833-1843 (1899)
„`
