„`html
Związek Komunistów Jugosławii (ZKJ)
Związek Komunistów Jugosławii (ZKJ), wcześniej znany jako Socjalistyczna Partia Robotnicza Jugosławii, powstał w 1919 roku i był główną siłą polityczną w Jugosławii od 1945 do 1990 roku. Partia przeszła przez różne etapy, zmieniając nazwę na Komunistyczną Partię Jugosławii (KPJ) w latach 1920-1952. W wyniku delegalizacji w 1921 roku, KPJ działała w podziemiu, a jej działalność wzrosła po objęciu przywództwa przez Josipa Broza Tity w 1937 roku.
Okres II wojny światowej
Podczas II wojny światowej, KPJ zorganizowała ruch oporu, prowadząc walkę przeciwko okupantom i kierując partyzantami, co doprowadziło do wyzwolenia Jugosławii w 1945 roku. Po wojnie partia ustanowiła monopartyjny system rządów, eliminując przeciwników politycznych.
Zmiany po wojnie
W 1948 roku, po konflikcie z Józefem Stalinem, ZKJ zerwał współpracę z innymi partiami komunistycznymi, a w 1955 roku nawiązał ją ponownie. ZKJ promował ruch państw niezaangażowanych, a po śmierci Tity w 1980 roku, partia przyjęła model kolektywnego przywództwa.
Rozwój i kryzys
W latach 60. ZKJ wprowadził reformy, które doprowadziły do uchwalenia nowej konstytucji w 1974 roku, a w latach 80. partia zmagała się z kryzysem narodowościowym. Wzrost napięć etnicznych i lokalnych dążeń secesyjnych prowadził do rozpadu ZKJ na XIV kongresie w 1990 roku, co symbolizowało koniec 45-letnich rządów partii.
Ideologia
Po wojnie ZKJ stworzył nowy model socjalizmu, nie wzorując się na innych krajach. Partia promowała zasady niezaangażowania, a w 1955 roku przyjęła koncepcję „Panczaszila”, która zakładała pokojową współpracę między państwami.
Zmiany w nazwach partii
- 1919 – Socjalistyczna Partia Robotnicza Jugosławii
- 1919-1952 – Komunistyczna Partia Jugosławii
- 1952-1990 – Związek Komunistów Jugosławii
„`
