Żółw słoniowy (Chelonoidis niger)
Żółw słoniowy to jeden z największych gatunków żółwi na świecie, osiągający pancerz do 150 cm długości, a największe osobniki ważą ponad 400 kg. Żyje na wyspach Galapagos, gdzie różne podgatunki ewoluowały w odpowiedzi na specyficzne warunki środowiskowe. Stanowił istotny element badań Karola Darwina nad ewolucją.
Opis i morfologia
Charakteryzuje się dużym, wypukłym karapaksem pokrytym gładkimi tarczkami oraz długą szyją. Żółwie nie mają zębów, a ich dieta składa się głównie z roślinności, w tym kaktusów i traw. Poruszają się powoli, co jest efektem ich masywnej budowy ciała.
Podgatunki
Żółw słoniowy tradycyjnie uznawany jest za jeden gatunek, ale badania DNA sugerują, że różnice między podgatunkami mogą wskazywać na odrębne gatunki. Obecnie na wyspach Galapagos żyje 10 podgatunków, z których niektóre są zagrożone wymarciem.
- Chelonoidis niger abingdonii – Pinta (wymarły)
- Chelonoidis niger hoodensis – Española
- Chelonoidis niger vicina – wulkan Cerro Azul na Isabeli
- Chelonoidis niger microphyes – wulkan Darwin na Isabeli
- Chelonoidis niger guntheri – Sierra Negra na Isabeli
Pochodzenie i ewolucja
Wszystkie podgatunki prawdopodobnie wywodzą się od wspólnego przodka, który dotarł na Galapagos z kontynentu. Ich rozwój do dzisiejszej formy był możliwy dzięki izolacji i braku naturalnych drapieżników.
Polowania i zagrożenia
W przeszłości żółwie były intensywnie polowane przez ludzi, co doprowadziło do wymarcia kilku podgatunków. Obecnie ich populacje są zagrożone przez wprowadzone na wyspy gatunki zwierząt, które zagrażają ich jajom i młodym.
Pożywienie i tryb życia
Żółwie słoniowe są roślinożerne i żywią się szerokim zakresem roślin. Ich układ pokarmowy jest mało wydajny, co sprawia, że wiele pokarmu wydalają w stanie nieprzetrawionym. Żyją głównie na lądzie, ale lubią również brodzić w płytkich wodach.
Rozmnażanie
Dojrzewają w wieku około 40 lat. Samice składają jaja w odpowiednio przygotowanych gniazdach, a młode wylęgają się po około 130 dniach.
Ochrona
Wyspy Galapagos są chronione jako park narodowy od 1959 roku. Wysiłki ochronne koncentrują się na usuwaniu wprowadzonych gatunków oraz ochronie naturalnych siedlisk żółwi. Dzięki tym działaniom niektóre podgatunki zaczynają się odbudowywać, chociaż wiele pracy pozostaje jeszcze do zrobienia.
