Złota Bulla Andrzeja II
Złota Bulla Andrzeja II to dokument wydany w 1222 roku przez króla Węgier, który przyznawał prawa tzw. serwiencom, czyli średniej szlachcie. Dokument ten wprowadzał szereg istotnych gwarancji i ograniczeń dotyczących władzy królewskiej oraz praw szlacheckich.
Kluczowe prawa przyznane przez Złotą Bullę
- Nietykalność osobista
- Nietykalność majątkowa
- Ograniczenie obowiązku służby wojskowej poza granicami Węgier
- Władza sądownicza nad chłopami
- Wolność od podatków
Dokument zobowiązywał również króla do unikania psucia monety oraz wprowadzał zakaz łączenia urzędów przez jedną osobę, a także ograniczał możliwość powoływania obcokrajowców na stanowiska państwowe.
Prawo do rokoszu
Magnaci otrzymali prawo do rokoszu (ius resistendi), które pozwalało im występować przeciwko królowi w przypadku naruszenia prawa. Złota Bulla stanowiła fundament monarchii stanowej na Węgrzech aż do XVIII wieku, mając istotny wpływ na kształtowanie się węgierskiego stanu szlacheckiego.
Artykuł dotyczący rokoszu został zniesiony w 1687 roku, gdy podczas wojny z Turkami Węgry zostały zbrojnie opanowane przez króla Leopolda I Habsburga.
Wpływ na inne kraje
Złota Bulla miała również znaczący wpływ na szlachtę czeską i polską, przyczyniając się do rozwoju przywilejów szlacheckich w tych krajach.
