Zjednoczenie monarchii piastowskiej
Artykuł omawia proces zjednoczenia monarchii piastowskiej, który miał miejsce w końcu XIII i w pierwszej połowie XIV wieku, zakończony sukcesem Władysława I Łokietka. Opisuje także wzmocnienie państwa przez Kazimierza III Wielkiego.
Próby zjednoczenia do 1320 roku
Po najazdach Mongołów w 1241 roku Polska znów rozpadła się na mniejsze księstwa. Kluczowym momentem było koronowanie Przemysła II w 1295 roku, który zdołał zjednoczyć część ziem, jednak zmarł w 1296 roku w wyniku zamachu. Po jego śmierci Czechy pod rządami Wacława II zyskały dominację, a Władysław Łokietek musiał uciekać za granicę.
Walka o Polskę
W 1304 roku Łokietek rozpoczął walkę o odbicie polskich ziem, zdobywając Wiślicę i Kraków. Po śmierci Wacława II w 1305 roku, Łokietek stawał się coraz silniejszy. W 1306 roku kontrolował Małopolskę oraz Sandomierszczyznę, co oznaczało koniec czeskiej okupacji w Polsce.
Zagrożenie brandenburskie
W 1306 roku Brandenburczycy najechali Pomorze, jednak Łokietek skutecznie bronił polskich ziem. W 1308 roku Krzyżacy zaatakowali Gdańsk, co doprowadziło do ich brutalnych działań na Pomorzu, w tym do ludobójstwa mieszkańców.
Walka z Krzyżakami
W 1311 roku wybuchł bunt mieszczan niemieckich, a Łokietek odzyskał Kraków. Po bitwie pod Kłeckiem w 1314 roku, uzyskał kontrolę nad Wielkopolską, co przybliżyło go do korony królewskiej. W 1320 roku Łokietek został koronowany w Krakowie na króla Polski.
Panowanie Kazimierza III Wielkiego
Po śmierci Łokietka w 1333 roku, jego syn Kazimierz III Wielki przejął tron. Jego panowanie charakteryzowało się zyskiwaniem nowych ziem i umacnianiem pozycji Polski. W 1343 roku zawarł pokój z Krzyżakami, odzyskując Kujawy i ziemię dobrzyńską, oraz prowadził dalsze podboje na wschodzie.
Podsumowanie
Łokietek i Kazimierz III Wielki przyczynili się do zjednoczenia Polski, pomimo trudności z Czechami i Krzyżakami. W wyniku ich działań, Polska zyskała na znaczeniu w regionie, a po śmierci Kazimierza w 1370 roku władzę przejęli Andegawenowie.
