Ziemia Lubuska
Ziemia Lubuska to historyczna kraina położona po obu stronach środkowej Odry, między Śląskiem a Pomorzem. Nazwa pochodzi od Lubusza, głównego ośrodka kasztelańskiego i dawnej siedziby biskupów lubuskich.
Toponimia i pisownia
Nazwa „ziemia lubuska” ma różne znaczenia w zależności od okresów historycznych:
- Odrębne terytorium w okresie państwa pierwszych Piastów, związane z plemieniem Lubuszan.
- Obszar włączony do Polski około 1120 roku, identyfikowany z kasztelanią lubuską.
- Główna jednostka osadniczo-administracyjna kasztelanii z końca XII wieku.
W literaturze termin pisany jest zarówno małą, jak i wielką literą, przy czym poprawna forma to „ziemia lubuska”.
Historia
Terytorium Lubuszan
W X wieku ziemia lubuska mogła być odrębną jednostką terytorialną. Polska przyłączyła ją około 960 roku, chociaż istnieją różnice w datacjach. Ekspansja Piastów doprowadziła do zniszczenia starszych grodów lubuskich.
Kasztelania i diecezja lubuska
W 1120 roku Bolesław III Krzywousty inkorporował ziemię lubuską do państwa Piastów. W 1124 roku powstało biskupstwo lubuskie. W 1207 roku miała miejsce zamiana ziemi kaliskiej na lubuską, jednak w 1209 roku margrabia Konrad II obległ Lubusz.
W XIII wieku w ziemi lubuskiej osiedliły się zakony, a w 1250 roku obszar przeszedł pod panowanie Marchii Brandenburskiej.
Panowanie pruskie
Od 1618 roku ziemia lubuska stała się częścią brandenbursko-pruskiego państwa, a w 1871 roku weszła w skład Cesarstwa Niemieckiego. W 1945 roku obszar został włączony do Polski, co spowodowało znaczne zmiany demograficzne i administracyjne.
Od 1945 roku
W Polsce powojennej termin „ziemia lubuska” zyskał na znaczeniu dzięki Marii Kiełczewskiej-Zaleskiej. Nowa definicja rozciągała się na 14 powiatów o łącznej powierzchni 11 451,7 km². Diecezja lubuska istniała aż do jej rozwiązania, a jej herb jest obecnie częścią herbu archidiecezji berlińskiej.
Miasta
W ramach historycznej ziemi lubuskiej istnieje lista miejscowości, z których część utraciła status miasta.
Miasta zdegradowane
Niektóre miejscowości, które niegdyś były miastami, z różnych przyczyn straciły ten status.
