„`html
Żelazna Prywatna
Żelazna Prywatna (kurp. Źelåznå) to wieś w Polsce, położona w województwie mazowieckim, w powiecie przasnyskim, w gminie Jednorożec, w Puszczy Zielonej.
Nazwa
Nazwa wsi Żelazna wiąże się z legendą o obfitych złóż rudy darniowej. Określenie Prywatna wskazuje na to, że wieś powstała na gruntach rodziny Krasińskich.
Historia i zmiany administracyjne
Do 1795 roku Żelazna była częścią starostwa przasnyskiego, a po III rozbiorze trafiła pod administrację Prus Nowowschodnich, stając się dobrami rządowymi. W 1789 roku wieś znana była jako Żelazna Królewska i sąsiadowała z Żelazną dziedziczną Kazimierza Krasińskiego. W 1816 roku w pobliżu uruchomiono kopalnię bursztynu.
W 1827 roku wieś liczyła 10 domów i 60 mieszkańców. Po 1864 roku nastąpiło uwłaszczenie. Z Słownika geograficznego Królestwa Polskiego z 1895 roku wynika, że obie wsie (Rządowa i Prywatna) miały 62 domy i 402 mieszkańców.
Demografia
- 1921: 24 domy, 122 mieszkańców (53 mężczyzn, 69 kobiet)
- 1936: planowane włączenie rolników do spółdzielni mleczarskiej „Zrozumienie”
- 2007: 152 mieszkańców, 31 domów
- 2011: 150 mieszkańców (78 kobiet, 71 mężczyzn)
Religia i architektura
Wierni rzymskokatoliccy przynależą do parafii św. Stanisława Biskupa i Męczennika w Parciakach. W okolicy znajdują się krzyże przydrożne i kapliczki, będące przykładami małej architektury sakralnej.
Środowisko naturalne
Lasy otaczające wieś należą do Nadleśnictwa Parciaki i są częścią Obszaru Natura 2000, obejmującego Dolinę Omulwi i Płodownicy.
„`
