Żebra w układzie kostnym
Żebra (łac. costae) to kluczowy element szkieletu, odgrywający istotną rolę w ochronie narządów wewnętrznych oraz w procesie oddychania.
Żebra ryb
U ryb wyróżniamy żebra dolne (costae ventrales), które łączą się z wyrostkami poprzecznymi kręgów. U niektórych gatunków, jak miastug, występują także żebra górne (costae dorsales). Kręgouste nie mają żeber, natomiast u spodoustych występują one w formie chrząstki. Różne rzędy ryb różnią się liczbą i kształtem żeber.
Żebra czworonogów
Czworonogi mają zróżnicowaną budowę żeber. U pierwotnych płazów żebra występują w tułowiu i ogonie, natomiast u współczesnych płazów są krótkie i nie łączą się z mostkiem. U gadów żebra są w pełni rozwinięte w okolicy piersiowej, gdzie przednie żebra łączą się z mostkiem, tworząc klatkę piersiową. Żebra dzielą się na:
- Żebra prawdziwe (costae verae) – łączą się bezpośrednio z mostkiem.
- Żebra rzekome (costae spuriae) – łączą się z mostkiem poprzez chrząstkę.
- Żebra wolne (costae fluctuantes) – nie łączą się z mostkiem.
U ptaków mostek jest wzmocniony przez wyrostki haczykowate (processus uncinatus).
Żebra człowieka
Człowiek ma dwanaście par żeber, które są półkoliście wygiętymi kościami klatki piersiowej. Żebra dzieli się na:
- Żebra prawdziwe (costae verae) – pierwsze siedem żeber łączących się z mostkiem.
- Żebra rzekome (costae spuriae) – od VIII do XII, połączone z mostkiem przez chrząstkę.
- Żebra wolne (costae fluitantes) – XI i XII, nie łączą się z mostkiem.
Podstawowe funkcje żeber to ochrona serca i płuc oraz wspieranie ruchów oddechowych. Żebra przyczepiają się do mięśni oddechowych, a dzięki chrząstkom umożliwiają zmiany objętości klatki piersiowej.
Budowa pojedynczego żebra obejmuje: trzon (corpus costae), szyjkę (collum costae) oraz głowę (caput costae), która łączy żebro z kręgosłupem. W trzonie znajduje się bruzda żebra (sulcus costae) dla naczyń i nerwów międzyżebrowych.
Podsumowanie
Żebra są kluczowym elementem układu kostnego, spełniającym funkcje ochronne i wspierającym proces oddychania u różnych kręgowców, w tym u ludzi.
