Zawał
Zawał (łac. infarctus, ang. infarct) to martwica tkanek spowodowana ograniczeniem przepływu krwi w danym obszarze. Wyróżnia się dwa główne typy: zawał blady (niedokrwienny) i zawał czerwony (przekrwienny).
Rodzaje zawałów
- Zawał blady (niedokrwienny): występuje w wyniku zablokowania tętnicy, często w sercu, mózgu i krezce.
- Zawał czerwony (przekrwienny): powstaje w wyniku zatorów lub zatrzymania odpływu krwi żylnej, najczęściej w jelitach i płucach.
Występują również zawały wtórnie ukrwotocznione, które są efektem ograniczenia przepływu krwi tętniczej, z martwicą rozpływną i wtórnym wylewem krwi.
Patogeneza
Zawały najczęściej są efektem:
- zakrzepicy (np. w miażdżycy, zapaleniach naczyń)
- zatorów
- ucisku mechanicznego na naczynia
- nacieku nowotworowego
Skutki zawału mogą obejmować organizację tkanki martwiczej, rozmiękanie, zwapnienie lub sekwestrację.
Historia pojęcia
Pojęcie zawału zyskało współczesne znaczenie na początku XX wieku, kiedy to wprowadzono definicje zawału bladego i czerwonego. Przedtem termin ten odnosił się głównie do krwotoków w narządach. Ważnym punktem w historii było opisanie klinicznych przypadków zawału serca w XX wieku.
Zawał moczanowy
Zawał moczanowy (infarctus uricus) nie jest wynikiem zaburzeń krążenia, lecz wytrącaniem kwasu moczowego w nerkach, co nawiązuje do historycznego rozumienia tego terminu.
Bibliografia
- J. Groniowski, S. Kruś Podstawy patomorfologii, PZWL 1984.
- V. Kumar, R.S. Cotran, S.L. Robbins Patologia Robbinsa, Urban & Partner, Wrocław 2005.
