Zaśnięcie Bogurodzicy
Zaśnięcie Bogurodzicy, znane również jako Zaśnięcie Matki Bożej, to jedno z dwunastu wielkich świąt Kościoła prawosławnego, obchodzone 15 sierpnia w tradycji starokatolickiej oraz 15/28 sierpnia w prawosławnej. Święto zostało ustanowione przez cesarza Maurycjusza w VI wieku i dotyczy śmierci oraz wniebowzięcia Matki Bożej.
Historia i datowanie
Święto zostało ustanowione w V wieku n.e., a jego daty różniły się w zależności od regionu. W VI wieku cesarz Maurycjusz ustalił datę na 15 sierpnia, która została przyjęta przez Kościół Zachodni na przełomie VIII i IX wieku. W XIV wieku święto stało się stałym elementem liturgii.
Tradycja biblijna
Po wniebowstąpieniu Jezusa, Matka Boża mieszkała z apostołem Janem w Efezie, a później wróciła do Jerozolimy. W ostatnich dniach życia ukazał się jej Archanioł Gabriel, zapowiadając śmierć i przekazując gałązkę daktylową na pogrzeb. Apostołowie, zgromadzeni w Jerozolimie dzięki mocy Bożej, byli świadkami jej śmierci, która była postrzegana jako przejście do wieczności.
Obrzęd
Obchody Zaśnięcia Bogurodzicy odbywają się 15 sierpnia (28 sierpnia wg kalendarza gregoriańskiego). W Polsce ważnym miejscem kultu jest cerkiew Zaśnięcia Najświętszej Maryi Panny w Dubinach.
Ikonografia
Ikonografia Zaśnięcia Bogurodzicy zaczęła się kształtować w V wieku, z wpływem pism apokryficznych. Scena przedstawia śmierć Marii w otoczeniu apostołów, z centralną postacią Chrystusa, który odbiera jej duszę. W ikonografii prawosławnej Chrystus pojawił się w XII wieku, a od XVII wieku zaczęto wprowadzać wpływy zachodnie.
Najbardziej znane polskie przedstawienia
- Poliptyk Grudziądzki (ok. 1390)
- Ołtarz Mariacki Wita Stwosza w Krakowie (1477–1489)
- Ołtarz Koronacji Marii w Gdańsku (1511–1517)
Zaśnięcie Bogurodzicy jest istotnym wydarzeniem w tradycji chrześcijańskiej, symbolizującym przejście do wieczności oraz szczególny związek Matki Bożej z Jezusem. Uroczystości oraz ikony związane z tym świętem odzwierciedlają głębokie znaczenie i szacunek, jakim otaczana jest Bogurodzica w wierzeniach prawosławnych i katolickich.
