Zarodziec (Plasmodium)
Zarodziec, znany jako Plasmodium, to rodzaj jednokomórkowych pierwotniaków, które są pasożytami wewnątrzkomórkowymi wywołującymi malarię u różnych gatunków, w tym u ludzi. Przenoszone są głównie przez komary.
Cykle życiowe
Inwazyjna forma zarodźca, sporozoit, zaczyna swój cykl życiowy w śliniankach komara. Po ugryzieniu przez komara, sporozoit dostaje się do układu krwionośnego żywiciela, przemieszcza się do wątroby i śledziony, gdzie rozmnaża się bezpłciowo, tworząc kryptozoity. Kryptozoity dostają się do erytrocytów, gdzie namnażają się i rosną, aż do momentu rozerwania krwinki. Uwolnione merozoity atakują kolejne erytrocyty, co powoduje objawy malaria, takie jak gorączka i dreszcze.
Niektóre merozoity przekształcają się w gametocyty, które po ugryzieniu przez komara wędrują do jego przewodu pokarmowego. Tam gametocyty przekształcają się w gamety, co prowadzi do rozmnażania płciowego i wytworzenia zygot, które następnie tworzą sporozoity, wracające do ślinianek komara.
Gatunki zarodźca atakujące ludzi
Istnieje sześć głównych gatunków Plasmodium, które wywołują różne formy malarii u ludzi:
- Plasmodium falciparum (zarodziec sierpowaty)
- Plasmodium vivax (zarodziec ruchliwy)
- Plasmodium ovale (zarodziec owalny), który obejmuje dwa gatunki:
- Plasmodium ovale curtisi
- Plasmodium ovale wallikeri
- Plasmodium malariae (zarodziec pasmowy)
- Plasmodium knowlesi
Inne gatunki
Inne gatunki zarodźca, które nie atakują ludzi, to:
- Plasmodium berghei
- Plasmodium brasilianum
- Plasmodium chabaudi
- Plasmodium cynomolgi
- Plasmodium gallinaceum
- Plasmodium lophurae
Podsumowanie
Zarodziec jest kluczowym czynnikiem wywołującym malarię, a jego cykl życiowy jest ściśle związany z komarami. Zrozumienie różnych gatunków i ich cykli życiowych jest istotne w kontekście zapobiegania i leczenia malarii.
