Zapalenie i jego definicja
Zapalenie (łac. inflammatio) to uporządkowany proces zachodzący w tkance unaczynionej w odpowiedzi na czynniki uszkadzające, takie jak czynniki chemiczne, fizyczne czy biologiczne. Jego celem jest obrona organizmu poprzez usunięcie czynnika chorobotwórczego i przywrócenie tkanki do stanu fizjologicznego. W przypadku osób starszych zapalenie może przechodzić w stan chroniczny, co może zwiększać ryzyko umieralności.
Etapy reakcji zapalnej
Reakcja zapalna przebiega w kilku etapach:
- Marginacja: Leukocyty przemieszczenie się w kierunku ściany naczynia krwionośnego.
- Toczenie się: Leukocyty przyczepiają się do komórek śródbłonka za pomocą selektyn.
- Aktywacja: Połączenie z chemokinami prowadzi do aktywacji leukocytów.
- Ścisła adhezja: Integryny na leukocytach łączą się z ligandami na śródbłonku.
- Diapedeza: Leukocyty przechodzą przez barierę śródbłonka do miejsca zapalenia.
Rola cytokin prozapalnych
Cytokiny prozapalne są kluczowe dla inicjacji reakcji zapalnej. Wydzielają je komórki śródbłonka pod wpływem uszkodzenia tkanki, co prowadzi do ekspresji genów dla selektyn i integryn, umożliwiając toczenie się i adhezję leukocytów.
Podział zapaleń
Zapalenia można podzielić na:
- Zapalenie ostre: Proces trwający kilka dni, prowadzący do usunięcia patogenu.
- Zapalenie podostre: Trwa kilkanaście dni, ma charakter wysiękowy.
- Zapalenie przewlekłe: Czas trwania od tygodni do lat, często związane z niewłaściwymi mechanizmami obronnymi.
- Zapalenie podprzewlekłe.
Objawy stanu zapalnego
Objawy zapalenia dzielimy na miejscowe i uogólnione:
- Objawy miejscowe: zaczerwienienie, obrzęk, ból, ocieplenie, utrata funkcji.
- Objawy uogólnione: takie jak gorączka czy ogólne osłabienie.
Migracja limfocytów
Migracja limfocytów do węzłów chłonnych różni się od migracji innych leukocytów, ponieważ tylko limfocyty są selekcjonowane przez wysoki śródbłonek, co pozwala im na odpowiednie reagowanie na obecność antygenów.
Nazewnictwo zapaleń
W nomenklaturze medycznej zapalenia narządów oznaczone są przyrostkiem -itis, np.:
- Zapalenie żołądka (gastritis)
- Zapalenie dziąseł (gingivitis)
- Zapalenie płuc (pneumonitis)
Podsumowanie
Zapalenie to złożony proces, który odgrywa kluczową rolę w obronie organizmu. Jego prawidłowa regulacja jest istotna, ponieważ nieprawidłowości mogą prowadzić do różnych form zapaleń, co może zagrażać zdrowiu.
