Zamek w Kazimierzu Dolnym
Zamek w Kazimierzu Dolnym to zespół fortyfikacji obronnych z XIII i XIV wieku, położony na Górze Zamkowej w województwie lubelskim. Historia zamku sięga czasów Kazimierza Wielkiego, który zlecił jego budowę w latach 40. XIV wieku.
Zamek górny („Baszta”)
Wieża, znana jako „Baszta” lub Wieża Łokietka, została wzniesiona na przełomie XIII i XIV wieku. Mieści się ona na wysokości 19 metrów nad poziomem zamku dolnego, a jej wysokość sięga do 20 metrów. Grubość murów wynosi od 4,2 metra u podstawy do 3 metrów na szczycie. Wejście do baszty znajduje się na wysokości sześciu metrów, a w jej najniższej kondygnacji znajduje się loch. Funkcje wieży są niejasne, jednak najprawdopodobniej służyła do strzeżenia przeprawy przez Wisłę oraz poboru ceł.
Zamek dolny
I faza gotycka
Zamek dolny, zbudowany z wapienia, miał początkowo owalny kształt i był otoczony dwumetrowymi murami. Pełnił głównie funkcję administracyjną, wspierając państwo Piastów w centralizacji władzy.
II faza gotycka
W XV wieku zamek został rozbudowany przez ród Grotów, który dodał dwukondygnacyjne skrzydło mieszkalne i wieżę obronną. W 1509 roku zamek był już dobrze rozwinięty, co zostało odnotowane w inwentarzach.
Faza renesansowa
W 1509 roku zamek przeszedł w ręce rodu Firlejów, co zapoczątkowało jego renesansową przebudowę, na czele z Mikołajem Firlejem. Dodano attykę i nadbudowano skrzydło mieszkalne. Zamek uległ zniszczeniom podczas Potopu Szwedzkiego oraz pożaru w 1663 roku.
W XVIII wieku zamek był planowany do odbudowy w stylu pałacowym, jednak wojny domowe doprowadziły do jego ruiny. W 1806 roku część murów została wysadzona, aby zapobiec wypadkom. Zamek był świadkiem wydarzeń historycznych, w tym obrony w czasie powstania listopadowego w 1831 roku.
W latach 1958–1960 przeprowadzono badania archeologiczne, a ruiny zamku zabezpieczono i udostępniono turystom.
