Zadatek – definicja i funkcje
Zadatek to umowne zastrzeżenie, w ramach którego jedna strona wręcza drugiej określoną sumę pieniędzy w momencie zawierania umowy. Jest to regulowane prawnie i ma na celu zabezpieczenie obu stron przed zerwaniem umowy. W przypadku, gdy strona wpłacająca zadatek nie dotrzyma warunków umowy, druga strona ma prawo go zatrzymać. Natomiast jeśli umowę zerwie strona przyjmująca zadatek, wpłacający ma prawo do zwrotu sumy dwukrotnie wyższej niż zadatek.
Zadatek jest szczególnie popularny w kontekście umów przedwstępnych, na przykład przy zakupie nieruchomości. Zazwyczaj jego wysokość wynosi około 10% wartości świadczenia, ale strony mogą ustalić inną kwotę, nawet przekraczającą połowę wartości całego świadczenia. Należy jednak pamiętać, że zadatek nie może być równy ani wyższy od wartości przedmiotu umowy, ponieważ w takim przypadku jest uważany za nieważny.
Przepisy prawne dotyczące zadatku
Zadatek jest określony w art. 394 Kodeksu cywilnego. Zgodnie z paragrafem 1, w przypadku niewykonania umowy przez jedną ze stron, druga strona może odstąpić od umowy, zachowując zadatek. Jeśli strona, która dała zadatek, zerwie umowę, ma prawo żądać zwrotu sumy dwukrotnie wyższej.
W sytuacji, gdy umowa zostanie wykonana, zadatek jest wliczany w poczet zapłaty lub zwracany. Zwrot zadatku powinien również nastąpić w przypadku rozwiązania umowy lub gdy jej wykonanie nie było możliwe, jeśli żadna z stron nie ponosi za to odpowiedzialności.
Zadatek a inne formy zabezpieczenia umowy
Zadatek często bywa mylony z zaliczką. W Kodeksie cywilnym zaliczka nie jest zdefiniowana, ale jej istota polega na tym, że jest to świadczenie pieniężne na poczet ceny. W przypadku niewykonania umowy zaliczka podlega zwrotowi, a wpłacający może żądać naprawienia szkody. W przeciwieństwie do zadatku, zaliczka nie zapewnia takiego samego poziomu ochrony dla kupującego i może być traktowana jako forma kredytu dla sprzedającego.
Zadatek jest najczęściej stosowany w umowach przedwstępnych, co pozwala stronom zabezpieczyć się przed ewentualnym zerwaniem umowy.
