Wprowadzenie do komputera XYZ
Komputer XYZ, stworzony w Polsce w 1958 roku, był pierwszą Uniwersalną Maszyną Cyfrową w kraju. Zbudowany w Biurze Obliczeń i Programów Zakładu Aparatów Matematycznych PAN w Warszawie, był modelem laboratoryjnym, który później posłużył do opracowania serii maszyn ZAM-2. Kierownikiem projektu był prof. dr inż. Leon Łukaszewicz.
Historia powstania
Prace nad komputerem rozpoczęto w 1956 roku pod kierownictwem Romualda Marczyńskiego, a następnie Leon Łukaszewicz przejął dowodzenie. Dzięki wsparciu wiceprezesa PAN Janusza Groszkowskiego, wydzielono Zakład Aparatów Matematycznych, co umożliwiło rozwój projektu. Jesienią 1958 roku komputer XYZ stał się pierwszą w pełni funkcjonalną polską maszyną cyfrową.
Budowa i funkcje
Komputer XYZ był dynamicznym komputerem szeregowym, opartym na arytmetyce binarnej. Jego organizacja logiczna inspirowana była uproszczonym modelem IBM 701, a elektronika korzystała z dynamicznych przerzutników M-20. W konstrukcji zastosowano:
- Przerzutniki na triodach
- Diodowo-ferrytowe bramki OR i AND
- Rtęciowe linie opóźniające dla rejestrów procesora
Początkowo komputer nie miał stałej pamięci, lecz korzystał z RAM opartego na ultradźwiękowym opóźnieniu. W 1960 roku zainstalowano pamięć bębnową. Programista Bogdan Miś stworzył dla XYZ grę w kółko i krzyżyk, wykorzystując oscyloskopy do wizualizacji stanu pamięci.
Wydajność
Komputer XYZ charakteryzował się następującymi parametrami wydajności:
- Szybkość operacji dodawania: 650–4500 operacji na sekundę (średnio 1000)
- Szybkość operacji mnożenia: 250–500 operacji na sekundę (średnio 350)
- Zegar: około 680 kHz
Inne programy
Oprócz gry w kółko i krzyżyk, dla komputera XYZ stworzono także program demonstracyjny w postaci animacji pieska, mający na celu zaprezentowanie możliwości maszyny podczas wizyty ekipy filmowej.
Podsumowanie
Komputer XYZ stanowił ważny krok w historii polskiej informatyki, będąc pierwszym w pełni funkcjonalnym komputerem cyfrowym w Polsce. Jego rozwój przyczynił się do dalszego postępu w dziedzinie technologii komputerowej w kraju.
Kategoria
Polskie komputery, Polskie wynalazki
