Wzrost gospodarczy

Wzrost gospodarczy

Wzrost gospodarczy to proces zwiększania zdolności społeczeństwa do produkcji dóbr i usług, które zaspokajają potrzeby ludzkie. Jest on definiowany jako długookresowy przyrost produkcji w kraju, a jego miarą jest często realny produkt krajowy brutto (PKB) oraz PKB per capita.

Źródła wzrostu gospodarczego

W krótkim okresie kluczowymi czynnikami wzrostu są popyt konsumpcyjny oraz inwestycje. W długim okresie znaczenie mają podaż i efektywność czynników wytwórczych. Fundamentalne źródła wzrostu to:

• własność prywatna, zwłaszcza środków produkcji
• wolność wymiany towarów
• konkurencyjność i innowacyjność
• stabilność monetarna
• efektywne rynki kapitałowe
• niska wysokość podatków

Mierniki wzrostu gospodarczego

• Produkt krajowy brutto (PKB) – całkowita wartość dóbr i usług wytworzonych w danym kraju w ciągu roku.
• Produkt narodowy brutto (PNB) – wartość dóbr wytworzonych przez obywateli kraju, uwzględniająca dochody krajowych firm za granicą.
• PKB per capita – wartość PKB przypadająca na jednego mieszkańca.
• Stopa wzrostu dochodu narodowego – przyrost dochodu w danym okresie w stosunku do okresu bazowego.

Warto zauważyć, że PKB może wzrosnąć przy stałej produkcji, gdy ceny rosną. Dlatego niektórzy badacze kwestionują jego użycie jako uniwersalnej miary wzrostu gospodarczego.

Bariery wzrostu gospodarczego

Bariery te mogą być różnorodne i obejmują aspekty polityczne, społeczne, techniczne oraz przyrodnicze. Główne bariery to:

• Bariery polityczno-ekonomiczne:
  • ustrojowo-ideologiczne
  • brak stabilizacji politycznej
  • polityczny podział świata
  • instytucjonalno-organizacyjne
• Bariery społeczno-ekonomiczne:
  • demograficzne
  • konsumpcji
  • infrastruktury społecznej
  • żywnościowe

Czynniki wzrostu gospodarczego

Główne czynniki wpływające na wzrost to:

• praca (ilość i jakość)
• zasoby naturalne
• kapitał (rzeczowy, finansowy, ludzki)
• technologia

Przykłady krajów o wysokim wzroście gospodarczym

Wysoki wzrost gospodarczy wystąpił w wielu krajach po II wojnie światowej, takich jak Niemcy, Japonia, Korea Południowa oraz obecnie w Chinach. Przykłady negatywnego wzrostu obejmują Wenezuelę oraz kraje przechodzące transformację systemową w Europie Wschodniej.

Korzyści ze wzrostu gospodarczego

Wzrost gospodarczy przynosi korzyści takie jak wyższy standard życia i większe bezpieczeństwo socjalne. Jednak sam wzrost PKB nie zawsze przekłada się na poprawę dobrobytu społeczeństwa, co ilustruje przykład Brazylii. Dlatego bardziej adekwatnym wskaźnikiem może być PKB per capita.