Wzorzec jednostki miary
Wzorzec jednostki miary, znany również jako etalon, to przyrząd lub materiał odniesienia, który służy do definiowania, realizowania, zachowania i odtwarzania jednostek miar oraz wartości pewnych wielkości. Jest on niezbędny w metrologii, aby zapewnić spójność i dokładność pomiarów.
Rodzaje wzorców jednostek miar
Wzorce jednostek miar dzieli się na dwie główne klasy:
- Wzorce definiowane na podstawie obiektywnych wartości: Są to wzorce, które można odtworzyć dzięki znanym zjawiskom fizycznym. Przykładem jest metr, który pierwotnie był ustalony jako ułamek długości południka paryskiego, a obecnie definiowany jest na podstawie prędkości światła w próżni.
- Wzorce ustalone umownie: W tym przypadku wzorzec jest jednocześnie definicją jednostki, jak ma to miejsce w przypadku kilograma. Zmiany technologiczne skłaniają do poszukiwania nowych, bardziej stabilnych definicji.
Rodzaje etalonów
Wyróżnia się cztery rodzaje etalonów:
- Etalon podstawowy: Posiada najwyższe właściwości metrologiczne i nie jest używany do pomiarów. Służy do porównań z innymi etalonami.
- Etalon świadek: Służy do kontrolowania niezmienności etalonu podstawowego oraz do jego zastępowania w przypadku uszkodzenia lub zaginięcia.
- Etalon odniesienia: Umożliwia porównanie z etalonami o mniejszej dokładności.
- Etalon kontrolny: Wywzorcowany przez porównanie z etalonem odniesienia, służy do sprawdzania narzędzi pomiarowych o mniejszej dokładności.
Wzorce jednostek miar są kluczowe dla precyzyjnych pomiarów w różnych dziedzinach nauki i technologii.