Wyżarzanie

Wyżarzanie – definicja i cel

Wyżarzanie to proces obróbki cieplnej metali, który polega na nagrzaniu materiału do określonej temperatury, utrzymaniu go w tej temperaturze przez pewien czas oraz powolnym studzeniu. Głównym celem wyżarzania jest osiągnięcie stanu równowagi materiału.

Rodzaje wyżarzania

Wyżarzanie można podzielić na różne typy, w zależności od zachodzących przemian alotropowych:

• Wyżarzanie z przemianami alotropowymi (decydujące i nie decydujące dla procesu).
• Wyżarzanie bez przemian alotropowych.

Wyżarzanie stopów żelaza

W kontekście stopów żelaza wyróżnia się kilka metod wyżarzania, w tym:

• Wyżarzanie ujednorodniające (homogenizacja) – zmniejsza niejednorodność składu chemicznego.
• Wyżarzanie zupełne – ma na celu uzyskanie struktury równowagowej oraz poprawienie obrabialności.
• Wyżarzanie niezupełne – zbliża strukturę do równowagi, usuwając naprężenia wewnętrzne.
• Wyżarzanie normalizujące – poprawia wytrzymałość materiału poprzez uzyskanie jednorodnej struktury.
• Wyżarzanie z przemianą izotermiczną – zmniejsza twardość stali stopowych.
• Wyżarzanie sferoidyzujące – zmniejsza twardość przez zmianę kształtu wydzieleń cementytu.
• Wyżarzanie perlityzujące – prowadzi do rozdrobnienia ziarna austenitu.
• Wyżarzanie grafityzujące – stosowane w żeliwie białym dla uzyskania żeliwa ciągliwego.

Wyżarzanie bez przemiany alotropowej

Wyżarzanie, które nie prowadzi do przemian alotropowych, obejmuje:

• Wyżarzanie odprężające – usuwa naprężenia, nie zmieniając struktury stali.
• Wyżarzanie rekrystalizujące – powoduje rekrystalizację w stali odkształconej plastycznie.
• Wyżarzanie stabilizujące – usuwa naprężenia odlewnicze i zapewnia stabilność wymiarów.
• Wyżarzanie stabilizujące naturalne – długotrwały proces w temperaturze otoczenia, stosowany dla dużych wyrobów.

Podsumowanie

Wyżarzanie jest kluczowym procesem w obróbce cieplnej metali, mającym na celu poprawę ich właściwości mechanicznych i strukturalnych. Istnieje wiele metod wyżarzania, które są dostosowane do różnych typów materiałów i wymaganych efektów.