Wosk pszczeli
Wosk pszczeli, znany również jako wosk żółty (łac. Cera flava, Cera apium), jest naturalną wydzieliną gruczołów woskowych pszczół, wykorzystywaną do budowy plastrów w ulu. Gruczoły te znajdują się na spodniej części odwłoka pszczół robotnic. Największa produkcja wosku występuje w trzecim tygodniu życia pszczoły.
W temperaturze pokojowej wosk pszczeli jest ciałem stałym, topniejącym w zakresie 62–72 °C. Jego ciężar właściwy wynosi 0,954–0,969 g/cm³. Wydzielina pszczela na początku ma barwę białawą i jest lekko przezroczysta, natomiast z czasem przyjmuje ciemniejsze zabarwienie, związane z domieszką kitu pszczelego i zanieczyszczeniami. W przemyśle spożywczym wosk pszczeli oznaczany jest symbolem E-901. Warto dodać, że syntetyczny wosk pszczeli jest rafinowanym produktem ropy naftowej.
Skład chemiczny
Wosk pszczeli to mieszanina różnych związków, w tym:
- kwasów organicznych,
- hydroksykwasów,
- alkoholi jednohydroksylowych i dwuhydroksylowych,
- estrów,
- węglowodorów (alkany, np. hentriakontan, stanowią 8–9% wosku).
Wosk zawiera również kwasy palmitynowy, cerotynowy, melisowy, cerylowy, mirycylowy oraz estry kwasu octowego i walerianowego. W niektórych krajach ceniony jest wosk z zasklepin komórek plastrów, który ma właściwości antyseptyczne.
Historia
Pochodzenie wosku pszczelego fascynowało myślicieli od wieków. Arystoteles uważał, że wosk pochodzi z kwiatów, co utrzymało się do renesansu. W 1744 roku H. C. Hornbostel napisał, że pszczoły produkują wosk, a informacje te potwierdził J. Hinter niemal 50 lat później. W 1812 roku szwajcarski pszczelarz François Huber opisał swoje obserwacje dotyczące produkcji wosku przez pszczoły, a w 1912 roku L. Dreyling szczegółowo opisał ten proces.
Zastosowanie
Wosk pszczeli znajduje wiele zastosowań, w tym:
- Produkcja węzy pszczelej,
- Produkcja świec, które pachną miodem i są istotnym elementem liturgii w różnych kościołach,
- Produkcja środków czystości, takich jak pasty i nabłyszczacze,
- Wytwarzanie kosmetyków z wosku białego (łac. Cera alba),
- Produkcja leków.
