Wola Justowska
Wola Justowska to obszar Krakowa, który wchodzi w skład Dzielnicy VII Zwierzyniec. Dawniej wieś znana jako Wola Chełmska, została przyłączona do Krakowa w 1941 roku. Znajduje się między Przegorzalską Przełęczą, Sikornikiem i Pustelnikiem, granicząc od wschodu ze Zwierzyńcem, od południa z Przegorzałami, a od zachodu z Chełmem. Główną arterią komunikacyjną jest ulica Królowej Jadwigi.
Wieś przeszła przez różne etapy własności, a w XVI wieku została nabyta przez Justusa Ludwika Decjusza, co spowodowało zmianę nazwy na Wola Decjuszowa, a następnie na Wola Justowska. W 1595 roku była w posiadaniu kasztelana małogoskiego, Sebastiana Lubomirskiego.
Ludność i infrastruktura
Według austriackiego spisu ludności z 1900 roku, w Woli Justowskiej mieszkało 668 osób, w tym 90,9% katolików. Wśród mieszkańców dominowały osoby polskojęzyczne (72,5%).
Na terenie Woli Justowskiej znajduje się Park Decjusza z renesansową Willą Decjusza. Ostatnimi właścicielami majątku byli Marcelina i Aleksander Czartoryscy, którzy rozpoczęli parcelację w XIX wieku. W 1870 roku otwarto pierwszą szkołę, a w latach 1886-1887 wybudowano strzelnicę garnizonową.
Punkty historyczne
- W 1890 roku zbudowano koszary wojskowe dla austriackich oddziałów, a po II wojnie światowej ulokowano tam oddziały LWP.
- W 1912 roku Zgromadzenie Córek Bożej Miłości założyło klasztor i szpital, znany jako Dom pod wezwaniem Opatrzności Bożej.
- W nocy z 28 na 29 lipca 1943 roku miała miejsce pacyfikacja, w wyniku której zginęło wiele osób.
- W 1945 roku powstał Zakład Produkcji Szczepionek, obecnie Instytut Biotechnologii Surowic i Szczepionek BIOMED S.A.
- W 1949 roku rozpoczęto działalność Muzeum Budownictwa Drewnianego „Skansen”.
Wola Justowska była także miejscem budowy skoczni narciarskich w latach 20. i 50. XX wieku oraz uporządkowania Parku Decjusza w latach 1964-1965, gdzie powstała muszla koncertowa.
Architektura i kultura
Zabudowa Woli Justowskiej znajduje się na Małopolskim Szlaku Architektury Drewnianej. W 2020 roku oddano do użytku nowy kościół, który zastąpił spalone wcześniejsze budowle.
