Wojny włoskie (1494–1559)
Wojny włoskie to seria konfliktów zbrojnych, które miały miejsce w latach 1494–1559, angażując wiele europejskich mocarstw, w tym Francję, Hiszpanię, Habsburgów, Państwo Kościelne oraz włoskie państwa. Przyczyną wojen były francuskie roszczenia do Neapolu i Mediolanu. Andrzej Wyczański wyróżnia dwie fazy tych wojen: pierwsza (1494–1516) skupiała się na podporządkowaniu Półwyspu Apenińskiego, a druga (1521–1559) dotyczyła rywalizacji o hegemonię w zachodniej Europie, głównie między Habsburgami a Francją.
1494–1498: Wojna o Neapol
Wojna rozpoczęła się wyprawą króla Francji Karola VIII w 1494 roku, który dążył do podboju Neapolu. W 1435 roszczenia do Królestwa Neapolu zgłaszali Walezjusze, a po ich wygaśnięciu w 1481 roku, korona francuska wznowiła te roszczenia. Po śmierci króla Neapolu Ferdynanda I, jego syn Alfons II zasiadł na tronie, jednak jego rządy były zagrożone przez Francuzów.
Przebieg konfliktu
- Karol VIII przekroczył Alpy w maju 1494 roku.
- Francuzi zdobyli Florencję, a następnie Rzym, gdzie papież Aleksander VI zgodził się na ich marsz do Neapolu.
- Alfons II abdykował na rzecz syna Ferdynanda II, który jednak nie był w stanie zorganizować skutecznej obrony.
- Karol VIII wkroczył do Neapolu w lutym 1495 roku, a po jego koronacji na króla Neapolu Francuzi ponownie zaczęli zdobywać terytoria.
Skutki wojny
Francuzi nie potrafili jednak utrzymać zdobytych terenów; w 1496 roku Ferdynand II z pomocą Hiszpanów odbił Neapol. Konflikt zakończył się niewielkimi zmianami terytorialnymi, a Francja poniosła znaczne straty.
1499–1504: Wojna o Mediolan i Neapol
Po śmierci Karola VIII tron objął Ludwik XII, który dążył do odzyskania roszczeń do Mediolanu. W 1499 Francuzi podjęli ofensywę, zdobyli Mediolan, a Ludovico Sforza uciekł. Francja zyskała znaczną część Włoch, ale konflikty z Hiszpanią i innymi mocarstwami nadal trwały.
Skutki terytorialne
- Francja przejęła większą część Księstwa Mediolanu.
- Hiszpania zajęła Królestwo Neapolu.
- Wenecja i Papież uzyskali nowe terytoria.
1515: Wojna o Mediolan
Franciszek I, nowy król Francji, kontynuował politykę ekspansji. W 1515 roku jego armia pokonała wojska Świętej Ligi pod Marignano, co doprowadziło do zajęcia Mediolanu. W 1517 roku Karol V Habsburg zawarł rozejm w Cambrai, kończąc wieloletnie konflikty.
Podsumowanie
Wojny włoskie miały ogromny wpływ na układ sił w Europie, a ich skutki były odczuwalne przez wiele lat. Francja, Hiszpania i Habsburgowie dążyli do dominacji na Półwyspie Apenińskim, co prowadziło do zmieniających się sojuszy i konfliktów, które kształtowały historię Włoch i całej Europy.
